Zgodnie z dostępnymi statystykami rokrocznie ponad 1.4 milionów ludzi doświadcza urazów czaszkowo-mózgowych (TBI), z czego prawie 250 tysięcy jest hospitalizowanych, a 50 tysięcy umiera. W ciągu ostatniego dziesięciolecia liczba urazów czaszkowo-mózgowych w USA wzrosła o prawie 60%.
Urazy czaszkowo-mózgowe dotyczą dwukrotnie częściej mężczyzn niż kobiet. Zdarzają się głównie w grupie osób poniżej 30 roku życia. Wśród młodych dorosłych są główną przyczyną zgonów.
Czynniki doprowadzające do urazu czaszkowo-mózgowego są różnorodne; do najczęstszych z nich należą: wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości, wypadki przy pracy, uczestnictwo w bójkach i napadach, wypadki z użyciem broni, wypadki w pracy oraz w czasie wolnym.
Dramatyczne wydarzenia toczące się za białoruską i ukraińską granicą jeszcze na długo przed otwartym konfliktem zbrojnym spowodowały konieczność konfrontacji osteopatów z przypadkami pacjentów po pobiciach oraz z urazami z użyciem broni tępej lub palnej. Niestety ze względu na obserwowaną tendencję i obecną sytuację można spodziewać się wzrostu liczby pacjentów, którzy doświadczyli urazu czaszkowo-mózgowego i cierpią z powodu jego następstw.
Bardzo poważnymi ostrymi powikłaniami urazu czaszkowo-mózgowego są: krwiaki (nadtwardówkowe, podtwardówkowe, śródmózgowe), rozlane urazy aksonalne, stłuczenia mózgu i wstrząśnienia mózgu. Niezwykle istotny jest wywiad z pacjentem obejmujący pytania o upadki, wypadki, walki itd. oraz badanie neurologiczne ośrodkowego układu nerwowego. Jakiekolwiek podejrzenie urazu czaszkowo-mózgowego stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do terapii i wymaga natychmiastowej opieki lekarskiej.
Należy pamiętać, że objawy urazów czaszkowo-mózgowych nie muszą wystąpić natychmiastowo, lecz mogą być (znacznie) odsunięte w czasie. Ze względu na występujące objawy (bóle i zawroty głowy, szumy uszne itd.) pacjenci mogą poszukiwać opieki osteopatycznej. W tym kontekście szczególną uwagę zwracamy na niebezpieczeństwo związane z krwiakiem podtwardówkowym.
Wyróżnia się krwiak podtwardówkowy ostry i przewlekły. W przypadku ostrym objawy pojawiają się zazwyczaj w ciągu 72 godzin od wypadku, natomiast w przypadku przewlekłym mogą się one pojawić nawet po 21 dniach. W tej sytuacji nawet 50% pacjentów nie kojarzy objawów z doznanym wcześniej urazem głowy.
Najwyższą czujność należy zwrócić w przypadku zgłaszania przez pacjenta nagłego, nieznanego bólu głowy, zaburzeń równowagi, dezorientacji, zaburzeń narządów zmysłów, zmian w zachowaniu, napadu padaczkowego, zaburzeń pamięci, senności, apatii, zaburzeń świadomości i przytomności, utraty siły, zręczności oraz zaburzeń mowy. Niektóre objawy mogą być bardzo dyskretne. Należy zwrócić szczególną uwagę w przypadku osób cierpiących na padaczkę, uzależnionych od alkoholu, w podeszłym wieku, przyjmujących leki zmniejszające krzepnięcie krwi itd.
Ostry uraz czaszkowo-mózgowy jest przeciwwskazaniem do terapii osteopatycznej w warunkach gabinetu. Na pomoc może przyjść tutaj osteopatia czaszkowo-krzyżowa.
W grudniu 2016 na łamach „Journal of the American Osteopathic Association” ukazał się artykuł poświęcony pracy osteopatycznej w zespołach multidyscyplinarnych na oddziałach intensywnej opieki neurologicznej pod stałą kontrolą neurochirurgów. Rezultaty opisane w pojedynczych przypadkach były bardzo dobre. Być może w ścisłej współpracy medycznej pomoc osteopaty na oddziale neurologicznym, neurochirurgicznym oraz traumatologicznym mogłaby przynieść istotne korzyści pacjentom. Kwestia ta wymaga dalszych badań.
Innym zagadnieniem są długoterminowe następstwa urazów czaszkowo-mózgowych u pacjentów w stabilnym stanie. Do najczęściej zgłaszanych objawów należą bóle i zawroty głowy oraz szumy uszne. Inne następstwa mogą również obejmować rozregulowanie układu autonomicznego — nudności, wymioty, zespół jelita drażliwego, nadciśnienie, arytmie.
W badaniach przeprowadzonych z udziałem 55 pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych stwierdzono spowolnienie rytmu czaszkowego średnio do 7.2 cyklu na minutę.
U 95% stwierdzano jeden wzorzec naprężeń w czaszce, a w 87% restrykcję ruchu jednej lub kilku kości czaszki.
Najczęstszymi wzorcami zaburzeń były: dysfunkcja zgięciowa, naprężenie boczne prawostronne, torsja prawostronna.
Najczęstsze restrykcje ruchu dotyczyły kości skroniowej i potylicznej.
Interesujesz się tematem osteopatii od strony zawodowej? Jeśli myślisz o rozpoczęciu własnej praktyki i szukasz szkoleń prowadzonych przez doświadczonych specjalistów, zobacz, co oferuje Akademia Osteopatii:
