Zajmiemy się dzisiaj elementami diagnostyki osteopatycznej. Skupimy się głównie na metodach typowych dla osteopatii. Należy jednak pamiętać, że są one stosowane zazwyczaj po ogólnomedycznych procedurach diagnostycznych, które mają na celu uzyskanie bazowych informacji o stanie zdrowia pacjenta i wykluczenie czerwonych flag, czyli poważnych patologii i przeciwwskazań do terapii.
W związku z tym diagnoza pacjenta rozpoczyna się typowo od zebrania wywiadu, oglądania, testów ruchomości czynnej i biernej, wykonania badania ortopedycznego i neurologicznego. W następnej kolejności przechodzi się do diagnozy osteopatycznej, która dzieli się na ogólną i szczegółową.
Celem diagnozy ogólnej jest zorientowanie się w globalnych zdolnościach adaptacyjnych organizmu i tolerancji obciążeń. Zawęża ona również obszar poszukiwania przyczyn dolegliwości. Ogólne testy diagnostyczne pozwalają więc odpowiedzieć na pytania:
— Czy pacjent będzie wymagał podejścia minimalistycznego czy maksymalistycznego?
— Czy będą stosowane raczej techniki funkcjonalne czy strukturalne?
— Czy lepsze będzie postępowanie pośrednie czy bezpośrednie?
— Zgodnie z jaki modelem będzie prowadzona terapia (neurologicznym, krążeniowo-oddechowym, biomechanicznym itd.)?
Jednym z testów pozwalających na globalną ocenę pacjenta jest test Gordona Zinka.
Jest to test powięziowy przeprowadzany w obszarach przejściowych organizmu, a dokładniej mówiąc w obszarach „przepon”, czyli struktur o układzie poprzecznym, oddzielających od siebie regiony różniące się funkcją, panującym ciśnieniem, warunkami biomechanicznymi itd. Zdaniem Gordona Zinka w strefach przejściowych istnieje tendencja do skupiania się sił skrętnych (torsyjnych).
Test polega zaś na ocenie zdolności adaptacji ciała do tego rodzaju sił. Test może być wykonywany w pozycji stojącej i leżącej (w zależności od celu, w jakim jest wykonywany). Dla oceny zdolności adaptacyjnych i wyciągnięcia wniosków istotnych dla terapii osteopatycznej zazwyczaj wystarczające jest przeprowadzenie testu w staniu.
Należy bowiem pamiętać, że nie jest to jedyny test, na którym opiera się całe dalsze postępowanie. Oceniane są następujące obszary ciała:
1. okolica namiotu móżdżku
2. górny otwór klatki piersiowej
3. przepona oddechowa
4. okolica miednicy
Badanie polega na symetrycznym ułożeniu rąk w wymienionych obszarach i wprowadzeniu delikatnej rotacji w obydwu kierunkach. Istotne jest jedynie zapoczątkowanie ruchu; test nie ocenia jego zakresu, lecz koncentruje się na jakości pierwszego odczuwalnego oporu. Terapeuta na każdym testowanym poziomie zapisuje preferowaną (ułatwioną) rotację. Idealna sytuacja (która praktycznie się nie zdarza) to brak jakichkolwiek preferencji rotacyjnych na każdym z poziomów.
O dobrych zdolnościach kompensacyjnych świadczy naprzemienność preferowanych rotacji; poczynając od góry: preferencja rotacji w lewo na poziomie głowy, górnego otworu klatki piersiowej w prawo, przepony w lewo, miednicy w prawo (tzw. powszechny wzorzec kompensacyjny). Odwrócone kierunki z zachowaną naprzemiennością również świadczą o dobrych zdolnościach adaptacyjnych (tzw. mniej powszechny wzorzec kompensacyjny).
O zaburzeniu wnioskuje się na podstawie braku naprzemienności pomiędzy dwoma jamami ciała położonymi jedna pod drugą. Taka sytuacja świadczy o znajdowaniu się organizmu w stanie alarmu. Wynik testu stanowi również wskazówkę, w jakim obszarze najprawdopodobniej należy szukać zaburzenia (tj. ograniczonym zdekompensowanymi strefami przejściowymi).
Możliwe jest również rozpatrzenie doboru modelu terapeutycznego zgodnie z następujacym schematem: I jama ciała — model neurologiczny, II jama ciała — model krążeniowo-oddechowy, III jama ciała — model metaboliczny, IV jama ciała — model biomechaniczny. Należy pamiętać, że jest to dobór modelu, a nie struktury poddawanej terapii (przykładowo: żołądek można leczyć osteopatycznie, wykorzystując każdy z modeli).
Gdy zaburzone są dwie jamy ciała (rotacja trzech stref przejściowych w tę samą stronę), mówi się o stanie wyczerpania. Determinuje on dobór innych technik osteopatycznych, a czasami odesłanie pacjenta do innego specjalisty, zanim przystąpi się do wykonywania terapii osteopatycznej. Zaburzenie wszystkich stref przejściowych praktycznie się nie zdarza. Świadczyłoby ono o całkowitym wyczerpaniu pacjenta. Czasami jest ono obserwowane jako pozycja antalgiczna związana z silnymi dolegliwościami bólowymi.
Zainteresował Cię ten temat? Czujesz, że jest to coś dla Ciebie? Chcesz połączyć swoją praktykę lekarską z nowoczesną metodą terapii? Zapoznaj się z naszymi kursami w Akademii Osteopatii:
