Celem osteopatii nigdy nie było nauczanie technik. Są one sposobem przekazania wiedzy i zapoznania z koncepcją pracy osteopatycznej. Doskonale wiedzą o tym terapeuci z dłuższym stażem, którzy bazując na swojej znajomości anatomii, fizjologii i patologii oraz na zrozumieniu pacjenta i jego potrzeb tworzą adekwatną technikę „tu i teraz” będącą narzędziem przybliżającym ich do osiągnięcia celu, jakim jest przywrócenie organizmowi zdolności autoregulacyjnych i regeneracyjnych. Osiągnięcie tego stopnia biegłości terapeutycznej wymaga jednak przejścia przez pewne kroki pozwalające na zapoznanie się z myśleniem osteopatycznym.
Jedną z zasad pracy osteopatycznej jest dostosowanie terapii do możliwości adaptacyjnych pacjenta i do stopnia obciążenia allostatycznego. W celu oceny zasobów zdrowotnych pacjenta możliwe jest przeprowadzenie testów globalnych, takich jak np. test Zinka. Na jego podstawie stwierdza się, czy możliwości adaptacyjne pacjenta są nienaruszone, bądź znajduje się on w stanie alarmu, oporu lub wyczerpania. W zależności od ogólnego stanu, terapeuta podejmuje decyzję, jakiego podejścia użyć w konkretnej sytuacji.
Podejścia terapeutyczne w osteopatii
W osteopatii wyróżnia się trzy główne podejścia terapeutyczne. Pierwszym z nich jest podejście oparte na symptomach. Jest ono stosowane głównie w stanie ostrym, gdy podstawowym celem jest złagodzenie dolegliwości bólowych i umożliwienie pracy nad rzeczywistą przyczyną problemu.
Drugie podejście ma charakter maksymalistyczny. Obejmuje ono globalne postępowanie terapeutyczne mające na celu ogólną poprawę zdolności adaptacyjnych pacjenta. Jest ono tak dobrane, aby oddziaływanie było w dużej mierze ogólnoustrojowe, a bodźce były mniej specyficzne. Zakłada się bowiem, że wyczerpany i obciążony organizm pacjenta nie jest w stanie zrozumieć i przyswoić sobie bardzo specyficznego i złożonego bodźca. Przykładem postępowania maksymalistycznego może być GOT czyli General Osteopathic Treatment. Tę formę terapii omówimy w jednym z kolejnych naszych wpisów.
W przeciwieństwie do tego, podejście minimalistyczne stosowane jest u pacjentów z dobrymi zdolnościami adaptacyjnymi i małym obciążeniem allostatycznym. Polega ono na lokalnym zastosowaniu bardzo precyzyjnego bodźca. Warunkiem jest jednak zdolność organizmu do jego przyswojenia. Przykładem podejścia minimalistycznego może być manipulacja HVLA lub recoil.
W terapii wyróżnia się również pracę bezpośrednią i pośrednią. Bezpośredni sposób postępowania jest dość powszechnie znany m. in. w fizjoterapii. Polega on na odnalezieniu bariery ograniczenia i przekroczeniu jej (bez przekraczania bariery fizjologicznej i anatomicznej). Przykładem takiego postępowania są np. mobilizacje stawów lub manipulacje krótkodźwigniowe.
W osteopatii istnieje również możliwość pracy pośredniej. Polega ona na oddaleniu się od bariery ograniczenia. Zastosowanie techniki pośredniej jest rodzajem „dialogu” z tkankami pacjenta oraz z jego układem nerwowym i zwykle wymaga posiadania przez niego wystarczających zasobów zdrowotnych (adaptacyjnych). Upraszczając, można powiedzieć, że w technikach bezpośrednich terapeuta wprowadza swoją energię, natomiast w technikach pośrednich wykorzystuje wewnętrzne siły pacjenta.
Technika równoważenia napięć więzadłowych
Na zasadzie pracy pośredniej oparta jest koncepcja BLT, czyli równoważenia napięć więzadłowych. Przedstawimy tę technikę na prostym przykładzie. Załóżmy, że u pacjenta występuje ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym. Decydujemy, że część terapii będzie przeprowadzona lokalnie z wykorzystaniem technik BLT.
W tym celu badamy kierunek ograniczony, lecz w naszym postępowaniu zbliżamy się do kierunku swobodnego. Przykładowo, przy ograniczeniu wyprostu, prowadzimy staw pacjenta w kierunku zgięcia, aż osiągniemy pozycję, w której występuje największe zrównoważenie napięcia (największe rozluźnienie). Pozostając w tej pozycji, poszukujemy kolejnej komponenty, np. rotacji wewnętrznej i zewnętrznej. Stwierdzamy, który kierunek jest ułatwiony; w jego obrębie poszukujemy zrównoważenia napięć i nakładamy tę komponentę na odnalezioną już wcześniej. W analogiczny sposób postępujemy z pozostałymi wektorami ruchu: koślawieniem i szpotawieniem oraz trakcją i kompresją… Akumulujemy pozycje zapewniające największe zrównoważenie napięć (największe rozluźnienie). Po uzyskaniu opisanej pozycji, pozostajemy w niej. Często pojawia się wówczas punkt wyciszenia, interpretowany jako moment reorganizacji tkanek (reset receptorów, zmniejszenie bodźcowania aferentnego układu nerwowego itd.).
Po punkcie wyciszenia i reorganizacji tkanki są rozluźnione i ponownie wyczuwalny jest rytm tkankowy. Jest to chwila, w której można delikatnie zakończyć wykonywanie techniki.
Opisany sposób postępowania często pozwala na zwiększenie zakresu ruchu, jest delikatny i bezpieczny.
Zainteresował Cię ten temat? Czujesz, że jest to coś dla Ciebie? Chcesz połączyć swoją praktykę lekarską z nowoczesną metodą terapii? Zapoznaj się z naszymi kursami w Akademii Osteopatii:
