Mouth breathing czyli po prostu oddychanie ustnym torem oddechowym to obecnie najczęstsza a zarazem najtrudniejsza do reedukacji zaburzona funkcja obszaru ustno-twarzowego u dzieci.
Dlaczego najczęściej występująca?
Na te pytanie najlepiej odpowiedzieliby logopedzi i neurologopedzi przyjmujący dziesiątki małych pacjentów, od wieku niemowlęcego, przez wiek żłobkowy, przedszkolny oraz szkolny. Oddychanie przez usta współtowarzyszy nieprawidłowej spoczynkowej pozycja języka, tłoczeniu masy języka między łuki zębowe, nadmiernemu ślinieniu się, zaburzeniom oddychania podczas snu, wadom zgryzu czy chociażby wadom wymowy.
Dlaczego ustny tor oddechowy jest najtrudniejszy do reedukacji?
Oddychanie torem ustnym ma wiele przyczyn. Niektóre z nich pojawiają się już w okresie niemowlęcym. Są to m.in. zaburzenia regulacji napięcia mięśniowego, nieprawidłowa jakość kamieni milowych, pierwsze infekcje lub niedrożność górnych dróg oddechowych na tle alergicznym.
Niemowlęta, od pierwszych tygodni życia, mogą realizować niefizjologiczny wzorzec oddechowy. Jeśli nie zostanie on skorygowany, to na przestrzeni kolejnych lat stanie się utorowany w układzie nerwowym jako norma. W takiej sytuacji reedukacja i przywrócenie nosowego toru oddechowego jest trudna, wymaga czasu, cierpliwości rodziców oraz regularnych ćwiczeń.
Ustny tor oddechowy i infekcje okresu przedszkolnego
Istnieją również takie sytuacje, kiedy dziecko nabywa nawyku oddychania przez usta w późniejszym okresie życia. Najczęściej wiąże się to z okresem przedszkolnym i pierwszymi infekcjami górnych dróg oddechowych. Nawracające infekcje przez cały okres jesienno-zimowy a czasem jeszcze wiosenny powodują, że dziecko nie jest w stanie ponownie „wrócić” do nosowego toru oddechowego i permanentnie oddycha torem ustnym.
Kolejną przyczyną ustnego toru oddechowego zwłaszcza u dzieci przedszkolnych i szkolnych są alergie z nieżytem nosa. Brak drożności jam nosowych, mniej lub bardziej gęsta wydzielina z nosa powodują, że dziecko nagminnie oddycha przez usta.
Dalsze konsekwencje ustnego toru oddechowego u dzieci?
To przede wszystkim zaburzony wzorzec oddechowy, który faworyzuje górno-żebrowy tor oddechowy i niepotrzebnie nadmiernie angażuje dodatkowe mięśnie oddechowe, zwłaszcza mięśnie pochyłe, mostkowo-obojczykowo-sutkowe oraz mięśnie piersiowe. Dzieci oddychające torem ustnym w niewielkim stopniu angażują ruchy przepony oddechowej i mięśnie międzyżebrowe w dolnej części klatki piersiowej. W związku z tym kontrola postawy oraz regulacja ciśnienia płynów w jamach ciała stają się również zależne od tego niefizjologicznego wzorca oddechowego.
Kolejne przykłady zaburzeń u dzieci oddychających przez usta
To trudności z zasypianiem oraz zaburzenia oddychania podczas snu. Dziecko oddychające przez jamę ustną zwiększa fragmentację snu (częste wybudzenia) w nocy lub śpi bardzo niespokojnie. Badania naukowe mówią również o większej częstotliwości obturacyjnego bezdechu sennego, chrapaniu i nocnym moczeniu się u dzieci z nieprawidłowym wzorcem oddechowym.
Dlatego też logopedzi i neurologopedzi coraz częściej proszą rodziców o konsultację osteopatyczną, by wspomóc terapię logopedyczną.
W czym może pomóc terapia osteopatyczna u dzieci oddychających przez otwartą jamę ustną?
Przede wszystkim może pomóc zmniejszyć napięcie struktur mięśniowo-powięziowych zaangażowanych czynnościowo w nieprawidłowy wzorzec oddechowy. Dotyczyć to będzie zarówno warstw powięzi głębokiej szyi, jak i jej kontinuum czyli powięzi wewnątrzpiersiowej. U dzieci z zaburzoną regulacją ciśnienia płynów w jamach ciała terapia osteopatyczna może wspierać lub poprawiać funkcjonowanie obszaru wisceralnego oraz czaszkowego.
Mouth breathing niesie ze sobą negatywne konsekwencje również w budowie i wyglądzie twarzy małych pacjentów. Wysoko wysklepione podniebienie, wąskie łuki zębowe, stłoczone zęby, twarz adenoidalna (w powiązaniu z powiększonymi migdałkami) to kolejny obszar, który dzięki terapii osteopatycznej ma szansę na efektywniejsze leczenie innych specjalistów tj. logopedów, czy ortodontów.
Im szybciej zostanie podjęta terapia dzieci z ustnym torem oddychanie, tym większa jest szansa na poprawę jakości ich codziennego funkcjonowania, zarówno w szkole jak i wśród rówieśników.
Jeśli interesują Cię takie zagadnienia jak przepuklina rozworu przełykowego a osteopatia, zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą. Akademia Osteopatii prowadzi 4,5-roczne kursy osteopatii oraz szkolenia Master Course o różnej tematyce. Działamy w pięciu miastach:
Piśmiennictwo:
Zhao et al. Effects of mouth breathing on facial skeletal development in children: a systematic review and meta-analysis. BMC Oral Health. 2021.
Neiva et al. Postural disorders in mouth breathing children: a systematic review. Braz J Phys Ther. 2018.
Zaffanello et al. Obstructive sleep-disordered breathing, enuresis and combined disorders in children: chance or related association? Swiss Med Wkly. 2017.
