Rozejście mięśni brzucha u niemowlaka może być związane z naturalnym rozwojem i dojrzewaniem układu mięśniowego, choć w niektórych przypadkach może wymagać specjalistycznej uwagi. Rozejście mięśni prostych brzucha u noworodka czy niemowlęcia, czyli DRA (diastasis recti abdominal) to częsta przyczyna wizyty rodziców w gabinecie. W literaturze zjawisko to opisywane jest najczęściej jako oddalenie brzuśców mięśni prostych brzucha od linii środkowej ciała z poszerzeniem kresy białej. W praktyce rozejście mięśni prostych brzucha można bardzo szybko zauważyć, gdy dziecko czynnie unosi nogi zwiększając przez to ciśnienie w jamie brzusznej. Wzdłuż linii środkowej między wyrostkiem mieczykowatym a pępkiem pojawia się uwypuklenie. Zdarza się, że DRA współistnieje z przepukliną pępkową.
Rozejście mięśnia prostego brzucha u dziecka - przyczyny
Przegląd badań niewiele mówi o przyczynach tego zjawiska. Najczęściej wskazuje się, że występowanie rozejścia mięśni prostych brzucha u noworodków i niemowląt jest spowodowane niedojrzałością ściany brzucha, z niedorozwiniętą muskulaturą i cienką kresą białą. Nie ma źródeł wskazujących na dokładną częstość występowania rozejścia mięśni prostych brzucha u dzieci.
Wrodzony typ DRA może wystąpić w przypadku towarzyszących sekwencji lub zespołów genetycznych tj. zespół brzucha śliwkowego, zespół Beckwitha–Wiedemanna, pentalogia Cantrella (zespół piersiowo-brzuszny), zespół Opitza i zespół defektu linii pośrodkowej lub poprzez izolowaną transmisję autosomalną dominującą.
DRA u niemowlaka - rokowanie
Większość DRA charakteryzuje się dobrym rokowaniem i ustępuje samoistnie, podobnie jak w przypadku przepukliny pępkowej. Najczęściej już po 3. miesiącu życia widać u niemowlęcia zmniejszenie rozstępu, proces zamknięcia rozejścia mięśni brzucha u niemowlaka może trwać do około 3-4 roku.
Wraz ze zmniejszaniem się DRA otwarcie powięziowe współtowarzyszącej w niektórych przypadkach przepukliny pępkowej zamyka się samoistnie, gdy mięśnie proste brzucha nadal rosną w kierunku ‘do siebie’, co powoduje połączenie się warstw otrzewnej i powięziowej wokół pępka. Samoistnego zamknięcia można się spodziewać u prawie wszystkich dzieci w wieku 5 lat.
Denzinger i wsp. wskazują, że otwarcie powięzi większe niż 1,5 cm, wystający fałd skórny, zwiększone ciśnienie wewnątrzbrzuszne (z powodu wodobrzusza lub dializy otrzewnowej) i schorzenia podstawowe (zespół Ehlersa-Danlosa, Beckwitha-Wiedemanna, zespół Downa, mukopolisacharydozy, niedoczynność tarczycy lub trisomia 18) mogą uniemożliwić samoistne zamknięcie.
Rozejscie mięśni brzucha u niemowlaka - objawy
Objawy kliniczne, z jakimi najczęściej borykają się mali pacjenci z DRA to:
- ulewanie, chlustanie, zaburzenia pasażu jelitowego,
- brak równowagi w gradiencie ciśnień pomiędzy jamami ciała.
W pierwszych tygodniach życia DRA ma negatywny wpływ przede wszystkim na pasaż żołądkowo-jelitowy, a także w przypadku dzieci karmionych piersią na utrzymanie podciśnienia w jamie ustnej podczas ssania. Natomiast w kolejnych miesiącach zauważa się u tych dzieci niechęć leżenia na brzuchu, znacznie mniejszą aktywność lub niższą jakość unoszenie nóg w górę.
Mięśnie brzucha przynależą do biomechanicznego łańcucha biorącego udział w stabilizacji ciała, w nabywania kontroli posturalnej, a rozejście mięśnia prostego brzucha opóźnia nabywanie nowych motorycznych umiejętności. W związku z czym dziecko przedłuża czas tonicznej aktywności swoich mięśni, korzystając z kompensacji, jakimi są np. wzorce wyprostne. A także z niższą jakością zdobywa kolejne kamienie milowe.
Osteopatia a rozejście mięśni brzucha - jak można pomóc?
W jaki sposób osteopata dla dzieci może wspomóc niemowlę z DRA?
- Poprzez poprawę regulacji gradientu ciśnienia pomiędzy jamą klatki piersiowej a jamą brzuszną;
- poprzez techniki wisceralne wspomagające perystaltykę jelit;
- poprzez poprawę ruchomości struktur mięśniowo-powięziowych w obszarze kręgosłupa oraz przepony;
- poprzez ścisłą współpracę z fizjoterapeutą zajmującym się terapią ruchową mającą na celu jak najszybsze wzmocnienie mięśni brzucha u małego pacjenta.
Jeśli interesuje Cię zagadienie rozejścia mięśni brzucha u niemowlaka w kontekście osteopatii, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
Materiały:
Denzinger, M. et al. Symptomatic Diastasis Rectus Abdominis in Children: Review of Current Management Options and Presentation of a Novel Minimally Invasive Epifascial Repair Technique. Appl. Sci. 2023, 13, 9841. https://doi.org/10.3390/app13179841
