Akomodacja oka u dzieci to jedna z kluczowych funkcji wzrokowych, która jest badana i oceniana podczas badania optometrycznego. Zaburzenia ruchu gałki ocznej, wady wzroku wieku dziecięcego, jak np. zez, to kolejne aspekty diagnostyczne, gdzie optometrysta decyduje o korekcji z wykorzystaniem okularów lub skierowaniu dziecka na terapię widzenia. Kontrola motoryczna oczu to przede wszystkim sprawnie działające nerwy czaszkowe – n. III okoruchowy (n. oculomotorius), n. IV bloczkowy (n. trochlearis) oraz n. VI odwodzący (n. abducens). Znajomość przebiegu tych nerwów oraz przestrzeni tkanki łącznej, w której sąsiedztwie biegną te nerwy może wspomóc osteopatę, który współpracuje na co dzień z optometrystą w codziennej terapii małych pacjentów.
Współpraca optometrysty i osteopaty w diagnostyce i terapii zaburzeń widzenia
Nerw okoruchowy (n. oculomotorius) zaopatruje ruchowo 4 z 6 mięśni zewnętrznych gałki ocznej i ma również komponent autonomiczny - włókna przywspółczulne - unerwiające wewnętrzne mięśnie oka - mięsień zwieracz źrenicy oraz mięsień rzęskowy. Dodatkowo dzięki działaniu nerwu okoruchowego powieka górna dziecięcego oka jest unoszona ku górze. Przebieg nerwu okoruchowego:
-
Nerw okoruchowy wychodzi z brzusznej części śródmózgowia na poziomie wzgórka górnego.
-
Włókna ruchowe pochodzą z kompleksu jąder okoruchowych, natomiast włókna autonomiczne z jądra Edingera-Westphala.
-
Po wyjściu z śródmózgowia biegnie do przodu, w kierunku czołowym.
Skuteczna współpraca optometrysty i osteopaty pozwala na holistyczne podejście do zaburzeń widzenia u najmłodszych pacjentów. Osteopatia a wzrok dziecka to obszar, w którym interdyscyplinarne podejście przynosi najlepsze efekty terapeutyczne.
Następnie oculomotorius 'przebija' oponę twardą i wchodzi do zatoki jamistej, gdzie biegnie wzdłuż bocznej ściany zatoki tuż nad nerwem bloczkowym (n. IV unerwiający mięsień skośny górny). Kontynuuje swój przebieg do przodu przez górną szczelinę oczodołową. Kiedy nerw okoruchowy wchodzi do oczodołu przez pierścień ścięgnisty, dzieli się: część włókien biegnie górną powierzchnią gałki ocznej, pozostałe kontynuują swój przebieg dolną częścią oczodołu.
-
Część górna unerwia mięsień prosty górny i mięsień dźwigacz powieki górnej.
-
Część dolna unerwia mięsień prosty przyśrodkowy, mięsień prosty dolny i mięsień skośny dolny.
Dzięki kontroli nerwowo-mięśniowej tychże mięśni ludzkie oko może wykonać selektywny ruch gałki ocznej ku górze (mięsień prosty górny), ku dołowi (mięsień prosty dolny) przywodzenie oka w kierunku nosa (mięsień prosty przyśrodkowy).
Natomiast aksony przywspółczulne biegną na krótkim odcinku z nerwem, który zaopatruje mięsień skośny dolny, po czym opuszczają go, aby zakończyć się w zwoju rzęskowym. Aksony zazwojowe opuszczają zwój rzęskowy jako osiem do dziesięciu krótkich nerwów rzęskowych, aby wejść do oka w tylnej części, w pobliżu wyjścia nerwu wzrokowego. W gałce ocznej nerwy biegną do przodu, między naczyniówka a twardówką, kończąc się w ciele rzęskowym i mięśniu zwierającym źrenicę. Kontrolując napięcie tych drobnych mięśni, odpowiadają za wielkość naszej źrenicy i kształt soczewki.
Akomodacja oka u dzieci i jej ocena w badaniu optometrycznym
Akomodacja oka u dzieci jest ważnym elementem prawidłowego rozwoju widzenia. Jest to adaptacja aparatu wzrokowego oka do skupienia się na bliskim obiekcie. Akomodacja realizowana jest w kilku następujących po sobie krokach. Wpierw dochodzi do:
-
zwiększenia krzywizny soczewki - więzadło wieszadłowe soczewki znajduje się na obwodzie soczewki. W spoczynku więzadło to utrzymuje napięcie w soczewce utrzymując ją płasko. Podczas akomodacji aksony eferentne z jądra Edingera-Westphala wysyłają sygnał do mięśnia rzęskowego, aby się skurczył, co uwalnia część napięcia więzadła wieszadłowego soczewki i pozwala na zwiększenie krzywizny soczewki;
-
zwężenia źrenicy - jądro Edingera-Westphala wysyła również sygnał do mięśnia zwieracza źrenicy, aby się skurczył. Powstała w ten sposób mniejsza źrenica pomaga wyostrzyć obraz na siatkówce;
-
konwergencji oczu - jądro okoruchowe wysyła sygnały do obu przyśrodkowych mięśni prostych, które powodują ich skurcz. To z kolei powoduje, że oczy się konwergują (ustawiają zbieżnie w kierunku nosa).
Badanie optometryczne dziecka powinno zawierać kompleksową ocenę wszystkich funkcji wzrokowych. Wykonane przez specjalistę, badanie to pozwala wykryć nawet subtelne zaburzenia, które mogą wpływać na komfort widzenia i naukę.
Osteopatia a wzrok dziecka - integracja diagnostyki i terapii w opiece nad dzieckiem
Optometrysta w badaniu funkcji wzrokowych dziecka ocenia m.in. akomodację, aby określić, czy działa ona prawidłowo i czy nie występują zaburzenia, które mogłyby wpływać na komfort widzenia dziecka (np. w szkole). Współpracujący z nim osteopata jest w stanie sprawdzić na podstawie wiedzy anatomicznej, czy na przebiegu nerwów czaszkowych w obszarze sąsiadujących z nimi struktur anatomicznych (np. namiotu móżdżku, opony twardej) jak i systemu żylnego (zatoki jamistej) nie pojawiły się zaburzenia ruchomości tkanek, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie nerwu okoruchowego wraz z pozostałymi nerwami oka (bloczkowym i odwodzącym).
Osteopatia a wzrok dziecka to ważne połączenie w kompleksowej opiece zdrowotnej. Badanie optometryczne dziecka w połączeniu z diagnostyką osteopatyczną może pomóc w identyfikacji źródeł problemów, których nie wykaże pojedyncza metoda diagnostyczna. Współpraca optometrysty i osteopaty to przykład nowoczesnego, interdyscyplinarnego podejścia do zdrowia dziecka.
Jeśli jesteś zainteresowany pogłębieniem wiedzy na temat osteopatii i współpracy specjalistów w zakresie zdrowia wzroku, odwiedź jeden z oddziałów Akademii Osteopatii:
Źródło:
