Osteopatia w leczeniu otyłości stanowi coraz bardziej uznane podejście terapeutyczne w walce z nadmierną masą ciała. Z inicjatywy WHO od roku 2007 prowadzone jest badanie COSI (Childhood Obesity Surveillance Initiative) czyli Projekt Monitorowania Otyłości Dzieci. Skutki otyłości u dzieci mogą być długotrwałe i wpływać na całe ich późniejsze życie, dlatego tak ważne jest monitorowanie tego zjawiska. Badanie ma za zadanie dostarczenie informacji o skali występowania nadwagi i otyłości oraz sposobu żywienia, aktywności fizycznej, codziennych nawykach ruchowych dzieci w wieku 6-9 lat. Polska dołączyła do badania COSI po raz pierwszy w latach 2015-2017. Najbardziej aktualne dane są obecnie zarejestrowane z lat 2022-2024. Została zrealizowana już 6. runda tego badania, do której przystąpiło 48 krajów (w większości państw europejskich).
Otyłość wieku rozwojowego w Polsce - alarmujące dane
Otyłość wieku rozwojowego staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowia publicznego. Aktualne wyniki pokazują, że w Polsce, zgodnie z kryteriami WHO, nadmierna masa ciała dotyczy co trzeciego dziecka w wieku wczesnoszkolnym (33%). Nadwaga i otyłość u dzieci dotyczą wyższego odsetka chłopców w porównaniu do dziewcząt (36% vs 30%).
-
Niemal połowę II i III-klasistów z nadmierną masą ciała, stanowią dzieci z otyłością (15%), przy czym wysypuję ona częściej wśród chłopców (19%), niż wśród dziewcząt (11%).
-
Polskie ośmiolatki z nadmierną masą ciała, wśród dzieci z 37 biorących udział w badaniu krajów, plasują się w pierwszej dziesiątce tych o najwyższym odsetku występowania nadwagi i otyłości.
-
Kolejne, aktualne dane dostarcza również krajowe badanie o akronimie DINO – PL (Diagnoza-Interwencja-Nadciśnienie-Otyłość), realizowane przez Instytut Matki Dziecka w latach 2022 i 2023.
Otyłość wieku rozwojowego niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, które mogą utrzymywać się przez całe życie. W badaniu DINO-PL potwierdzono również występowanie podwyższonego ciśnienia skurczowego krwi (w tym wartości wskazujących na nadciśnienie) u ponad 24% 7-latków, u 30% 8-latków i u ponad 32% 9-latków, zaś w przypadku podwyższonego ciśnienia rozkurczowego krwi – w zależności od wieku odpowiednio u 23,9%, 25% i 23,1% dzieci.
Skutki otyłości u dzieci - problemy układu mięśniowo-szkieletowego
Skutki otyłości u dzieci są wielowymiarowe i dotyczą nie tylko układu krążenia, ale również aparatu ruchu. Sięgając do dużych badań kohortowych, w 2024 roku w Wielkiej Brytanii zrealizowano projekt badawczy obejmujący ponad 100 000 dzieci. Analizy skupiły się na objawach ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Większość dolegliwości, jakie zgłaszały dzieci objęte badaniem, koncentrowała się na bólach kolan, stóp oraz pleców.
-
Inne doniesienia o wysokiej jakości przeglądów systematycznych wskazują, że badane dzieci zgłaszały dolegliwości bólowe szyi i kręgosłupa.
-
Do listy tej dołączały się: osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia równowagi, koordynacji ruchowej i sprawności motorycznej, zaburzenia chodu, wady postawy, nasilone zmęczenie oraz potencjalnie zmniejszona elastyczność i nieoptymalny stan kości.
-
Kolejne symptomy u dzieci z otyłością to zwiększona lordoza lędźwiowa, koślawość kolan czy płaskostopie.
Otyłość dzieci prowadzi również do obniżenia jakości życia i problemów psychospołecznych, które mogą utrzymywać się w dorosłości. Nadwaga u dzieci wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego, w którym osteopatia może odgrywać istotną rolę.
Kompleksowe podejście do leczenia otyłości dzieci i rola osteopatii
Zalecenia WHO dotyczące walki z otyłości u dzieci to kompleksowe podejście - podstawą jest zmiana stylu życia, w tym zmiana nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności fizycznej i wsparcie psychologiczne. Osteopatia w leczeniu otyłości może stanowić cenne uzupełnienie standardowych metod terapeutycznych.
W przypadku dzieci zgłaszających bóle układu mięśniowo-szkieletowego opieka osteopatyczna, nakierowana na techniki mięśniowo-powięziowe, GOT (General Osteopathic Treatment), ale również techniki drenażowe, by usprawnić odpływ żylno-limfatyczny zalegający w tkankach, to dodatkowe wsparcie terapeutyczne jakie można zaproponować młodym pacjentom w walce o zdrowie.
Otyłość dzieci wymaga podejścia multidyscyplinarnego, gdzie osteopatia może pomóc w łagodzeniu skutków nadmiernej masy ciała na układ ruchu. Nadwaga u dzieci może być skutecznie leczona przy zastosowaniu kompleksowych programów terapeutycznych, w których osteopatia odgrywa rolę wspierającą.
Jeśli jesteś zainteresowany pogłębieniem wiedzy na temat tego, jak osteopatia może pomóc w leczeniu skutków otyłości wieku rozwojowego, zachęcamy do odwiedzenia jednego z oddziałów Akademii Osteopatii:
Piśmiennictwo:
-
https://ncez.pzh.gov.pl
-
Firman, N. et al. Are children living with obesity more likely to experience musculoskeletal symptoms during childhood? A linked longitudinal cohort study using primary care records. Archives of Disease in Childhood, 2024;109.
-
O`Malley, G. et al. Neuromusculoskeletal Health in Pediatric Obesity: Incorporating Evidence into Clinical Examination. Childhood Obesity. 2021;10: 467–477.
