Anatomia układu oddechowego stanowi kluczowy element w praktyce osteopatycznej, umożliwiając zrozumienie złożonych interakcji między układem oddechowym a innymi systemami ciała. Wiedza na temat lokalizacji i funkcji poszczególnych elementów anatomicznych, takich jak płuca, oskrzela czy przepona, jest niezbędna dla skutecznej diagnostyki i terapii. W kontekście osteopatii zrozumienie anatomii i mobilności struktur odechowych pozwala na holistyczne podejście do pacjenta, uwzględniające zarówno aspekty fizyczne, jak i energetyczne. Znalezienie równowagi w pracy z układem oddechowym może znacząco wpłynąć na poprawę ogólnego stanu zdrowia oraz jakości życia pacjentów.
Palpacja układu oddechowego i jej znaczenie
Ocenianie zdolności różnych tkanek do ruchu „pod ręką” jest kluczowe, aby zrozumieć, jak i za pomocą jakiej techniki zwiększyć przestrzeń powięziową przy zastosowaniu podejścia osteopatycznego. Zwiększenie przestrzeni ruchu między różnymi warstwami tkanek umożliwia manipulowanie lokalnym środowiskiem metabolicznym i aktywnością dróg aferentnych, co może zmienić stan kliniczny i/lub objawowy pacjenta. Przestrzeń umożliwia większy ruch, a ruch pozwala na adaptację do środowiska. Głównym celem osteopatii w kontekście układu oddechowego i terapii manualnej jest tworzenie przestrzeni między różnymi tkankami. Zdolność do ślizgu różnych warstw tkanek oraz między różnymi strukturami ciała umożliwia ruch, który wspiera cyrkulację płynów, wymianę biochemiczną oraz efektywne reagowanie na liczne bodźce wewnętrzne i zewnętrzne, mogące zakłócać prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Ruchomość struktur układu oddechowego
Dolne drogi oddechowe są stale w ruchu. Ruchomość układu oddechowego umożliwiają mięśnie gładkie obecne w tchawicy i oskrzelach oraz bogata obecność tkanki łącznej w płucach.
-
Tchawica: podczas wdechu tchawica przesuwa się w dół o około 2-3 cm (i wraca w górę podczas wydechu). Ruch ten jest spowodowany negatywnym ciśnieniem płucnym. Tchawica podlega również trakcjom czaszkowym, gdy odcinek czaszkowo-szyjny wydłuża się o około 2-3 cm, ze względu na relacje mięśniowo-powięziowe. Tchawica wykonuje także ruchy rotacji i lateralizacji, gdy odcinek szyjny przechyla się i obraca w tę samą stronę; podąża za ruchem szyi.
-
Oskrzela główne: ruch tych struktur jest minimalny. Lewe oskrzele (dłuższe od prawego) przesuwa się czaszkowo, gdy głowa obraca się całkowicie w prawo, ustawiając się w linii z tchawicą. Podczas palpacji można badać podatność tkanek oskrzelowych i ograniczenia ruchu, ponieważ obszar w pobliżu wnęki płucnej jest najbardziej stabilny podczas ruchów oddechowych.
Mobilność struktur oddechowych - ruchy płuc
Ruchy płuc odzwierciedlają ich funkcję. Mniejszy zakres ruchu oznacza ograniczoną funkcję oddechową. W głębokim oddechu podstawa płuca może opaść o około 9-12 cm u zdrowych osób. Podczas wdechu szczeliny płucne mogą opadać o około 2-5 cm. Główny kierunek ruchu płuca podczas oddychania to kierunek czaszkowo-doogonowy, podczas gdy ruchy boczno-przyśrodkowe mają zasięg w milimetrach (około 3 mm), a ruchy przednio-tylne wynoszą około 2-3 mm.
Kopuła opłucnej: podczas wdechu może opaść o około 6-8 cm i wykonuje jedynie niewielkie przesunięcia w kierunku przednio-tylnym (0,6 cm) oraz boczno-przyśrodkowym (0,5 cm).
Palpacja układu oddechowego
Manualne badanie struktur układu oddechowego obejmuje:
- osłuchiwanie,
- opukiwanie,
- drżenie głosowe,
- motylność,
- testy nasłuchowe,
- testy szczelin płuc, zachyłków płucnych: żebrowo-śródpiersiowy, żebrowo-przeponowy,
- mobilność,
- badanie odcinka piersiowego, badanie żeber.
Takie podejście umożliwia manualną ocenę ruchu struktur śródpiersia i uzyskanie informacji o ich funkcji oraz ewentualnych ograniczeniach ruchomości. Osteopaci mogą przeprowadzać palpację różnych tekstur tkanek i związanych z nimi ruchów.
Jeśli jesteś zainteresowany osteopatią w kontekście anatomii układu oddechowego, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
Piśmiennictwo
Bordoni B, Escher A R (September 17, 2021) Palpation of the Respiratory System in Osteopathic Manual Medicine: From the Trachea to the Lungs. Cureus 13(9): e18059. DOI 10.7759/cureus.18059
Liem T, Dobler T.K, Puylaert M (red. wyd. pol. Marian Majchrzycki). Przewodnik po osteopatii wisceralnej, tom 2. Medpharm 2020.
