Medycyna coraz częściej zwraca się ku metodom komplementarnym, aby zwiększyć skuteczność terapii. Osteopatia w leczeniu przeciwzapalnym jest jednym z podejść, które zyskuje na popularności dzięki swoim wszechstronnym i holistycznym metodom działania. Osteopatia, oparta na dogłębnej wiedzy anatomicznej i biomechanicznej, skupia się na diagnozowaniu i leczeniu dysfunkcji układu mięśniowo-szkieletowego, które mogą przyczyniać się do stanów zapalnych w organizmie. Poprzez techniki manipulacyjne osteopaci mogą wpływać na poprawę krążenia krwi, redukcję napięcia mięśniowego oraz optymalizację funkcji układu nerwowego, co w efekcie prowadzi do złagodzenia procesów zapalnych. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak osteopatia może być stosowana jako skuteczna metoda wspomagająca leczenie przeciwzapalne w odniesieniu do autonomicznego układu nerwowego.
Rola i regulacja autonomicznego układu nerwowego
W fizjologicznych warunkach autonomiczny układ nerwowy (Autonomic Nervous System – ANS), złożony z części współczulnej i przywspółczulnej, jest dobrze zrównoważony. Zapewnia to homeostazę procesów fizjologicznych takich jak bicie serca, ciśnienie krwi, oddychanie, trawienie i regulacja temperatury ciała. Nawet minimalne zakłócenia w tej równowadze mogą prowadzić do różnych stanów patologicznych, a zmiany chorobowe mogą wpływać na równowagę ANS.
Autonomiczny układ nerwowy pełni również kluczową rolę jako mediator między mózgiem a układem odpornościowym. W przypadku uszkodzenia tkanki lub obecności patogenu lokalne komórki odpornościowe uwalniają cytokiny (białka) prozapalne. Informują one mózg o zagrożeniu, aktywując osie stresu: podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) i współczulny układ nerwowy (SNS). SNS funkcjonuje jako jednolity system i jest w ciągłej aktywności, wykorzystując neuroprzekaźniki (acetylocholina, noradrenalina) i hormon adrenalinę (wydzielana przez rdzeń nadnerczy), co wpływa na mechanizmy immunoregulacyjne, mogące działać zarówno prozapalnie, jak i przeciwzapalnie. Skutki różnią się w zależności od okoliczności, takich jak zapalenie miejscowe i ogólnoustrojowe lub zapalenie ostre i przewlekłe. Przywspółczulny układ nerwowy monitoruje i reguluje odpowiedź zapalną w sposób odruchowy, głównie poprzez blokowanie syntezy cytokin prozapalnych.
Osteopatia a wspomaganie leczenia przeciwzapalnego
Czy osteopatia jako postępowanie terapeutyczne może wspierać lub uzupełniać leczenie chorób z przewlekłym stanem zapalnym? Tak! Badania wskazują, że manualna terapia osteopatyczna (OMT) ma potencjalne działanie przeciwzapalne, osłabiając cytokiny prozapalne (TNF alfa, IL-1, IL-6) i poprawiając równowagę ANS. OMT pomaga osiągnąć równowagę homeostatyczną ANS, głównie poprzez zmniejszenie aktywności współczulnej i zwiększenie aktywności przywspółczulnej. Stymulacja przywspółczulna zmniejsza poziom TNF alfa dzięki modyfikacjom w cholinergicznym szlaku przeciwzapalnym. Osteopatia w leczeniu przeciwzapalnym poprzez zastosowanie metod OMT wpływa na produkcję cytokin przeciwzapalnych i prozapalnych. Badania pokazują, że OMT może być skuteczne w leczeniu stanów zapalnych takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, zespół jelita drażliwego i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
Podsumowując, obecna literatura wskazuje na potencjalne zastosowanie OMT jako metody terapeutycznej wspomagania leczenia przeciwzapalnego w przewlekłych chorobach zapalnych. Jej efekty mogą przejawiać się poprzez regulację poziomu TNF alfa, zwiększenie krążenia limfatycznego, zmniejszenie bólu, obniżenie poziomu interleukin prozapalnych, stymulację przywspółczulnego układu nerwowego oraz facilitację (przetorowanie) obszaru/segmentu. Potrzebne są jednak dalsze badania (również w naszych gabinetach), aby w pełni wykorzystać potencjał osteopatii jako metody terapeutycznej.
Jeśli chcesz pogłębić swoją wiedzę z zakresu osteopatii w przewlekłym stanie zapalnym i regulacji autonomicznego układu nerwowego, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
