Zrozumienie modelu neurologicznego w osteopatii jest kluczowe dla skutecznego podejścia do terapii bólu, który dotyka coraz większą liczbę pacjentów. Rośnie liczba pacjentów z przewlekłym bólem, dlatego poznanie mechanizmów neurologicznych, które wpływają na odczuwanie bólu, staje się niezbędne dla każdego osteopaty. Terapia bólu, z perspektywy modelu neurologicznego nie tylko poszerza nasze horyzonty diagnostyczne, ale także otwiera nowe możliwości terapeutyczne. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak integracja wiedzy neurologicznej z technikami osteopatycznymi może przyczynić się do poprawy jakości życia pacjentów oraz zwiększenia efektywności terapii.
Terapia bólu w osteopatii - model neurologiczny
Model neurologiczny w osteopatii zwraca szczególną uwagę na dwukierunkową komunikację między autonomicznym układem nerwowym a układem somatosensorycznym. Terapia bólu w tym modelu skupia się na integracji informacji pochodzących z obwodowych nocyceptorów w układzie nerwowo-mięśniowo-szkieletowym oraz na centralnej modulacji bodźca w rdzeniu kręgowym i mózgu. Kluczowym elementem terapii jest przywrócenie równowagi między strukturą a funkcją organizmu poprzez ograniczenie czynników, które zwiększają wrażliwość tkanek na ból, tym samym „odciążając” układ nerwowy.
Dzięki zrozumieniu mechanizmów leżących u podstaw odczuwania bólu osteopaci mogą skuteczniej identyfikować źródła dysfunkcji i dostosowywać swoje podejście terapeutyczne do indywidualnych potrzeb pacjentów. W praktyce oznacza to wykorzystanie technik manualnych, które nie tylko wpływają na struktury anatomiczne, ale również modulują odpowiedzi neurologiczne, co może prowadzić do redukcji bólu i poprawy funkcji. Ponadto, uwzględnienie aspektów psychologicznych oraz emocjonalnych w terapii bólu pozwala na holistyczne podejście, które wspiera proces leczenia i rehabilitacji. W ten sposób model neurologiczny w osteopatii nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o mechanizmach bólu, ale także stwarza nowe możliwości terapeutyczne, które mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów.
Terapia osteopatyczna w bólu - sensytyzacja tkanek
Utrwalone dysfunkcje somatyczne w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego mogą rozpocząć proces sensytyzacji (uwrażliwienia), najpierw na poziomie obwodowym, a następnie centralnym. Sensytyzacja obwodowa zaczyna się od pobudzenia nocyceptorów, a po pewnym czasie może prowadzić do sensytyzacji centralnej. Niektóre przykłady stanów związanych z sensytyzacją to:
- przewlekłe zespoły mięśniowo-powięziowe,
- fibromialgia,
- zespół przewlekłego zmęczenia,
- chroniczne napięciowe bóle głowy.
Cele terapii osteopatycznej w bólu
Celem terapii osteopatycznej w modelu neurologicznym jest przywrócenie równowagi w układzie nerwowym, co ma na celu zmniejszenie wrażliwości tkanek na ból i poprawę funkcji mięśniowo-szkieletowej. To podejście pozwala na bardziej skuteczne zarządzanie przewlekłym bólem poprzez zrozumienie i modyfikację mechanizmów, które przyczyniają się do jego utrzymywania się.
Jak pracuje osteopata uwzględniając model neurologiczny?
Wywiad i historia medyczna, ocena dostępnych badań diagnostycznych: kliniczne badanie układu nerwowego:
- Badanie czucia: cena zmian w czuciu, takich jak parestezje (mrowienie), allodynia (ból wywołany przez bodźce normalnie niebolesne), neuralgie (nerwobóle), radikulopatie (uszkodzenia korzeni nerwowych) oraz objawy autonomiczne (zmiany ukrwienia i temperatury, zmiany potliwości).
- Objawy zwiększonej aktywności układu współczulnego: skórna hipotermia (oziębienie skóry) wskutek wazokonstrykcji (zwężenia naczyń), zmniejszony przepływ krwi, pocenie się, obrzęk, sztywność tkanek, zaburzenia troficzne (zmiany skórne, przydatków, mięśni).
- Ocena tekstury tkanek
- Badanie siły mięśniowej
- Badanie odruchów
- Ocena ruchomości stawów
Ocena zaangażowania struktur układu nerwowego (opony twardej, mózgu, rdzenia kręgowego, splotów nerwowych, zwojów nerwowych)
- Próby i testy: próba Valsalvy, objaw Lhermitte'a, test Lasegue’a i inne specyficzne testy neurologiczne.
Ocena przeciążenia układu czucia:
- Czucie powierzchowne i głębokie: ocena funkcji eksteroreceptorów (receptorów czuciowych w skórze) i proprioreceptorów (receptorów czuciowych w mięśniach i stawach), a także interoreceptorów (receptorów w narządach wewnętrznych).
- Centralna sensytyzacja: badanie reaktywności układu nerwowego na różne bodźce: nacisk, stres, temperatura, emocje.
Ocena dysfunkcji somatycznej (SD)
- Stawy, mięśnie, powięzi i szkielet: badanie zaburzeń lub zmian w funkcjonowaniu tych struktur, które mogą być źródłem bólu poprzez nocyceptywne bodźce.
- Definicja SD: zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (M99), SD to zaburzona lub zmieniona cecha wynikająca z wzajemnej relacji komponentów somatycznych.
Analiza korelacji wiscero-somatycznych i somatyczno-wisceralnych - Dwukierunkowe relacje między narządami wewnętrznymi a strukturami somatycznymi (mięśnie, stawy)
Diagnostyka różnicowa
Badanie osteopatyczne:
- Testy globalne: ocena ogólnej postawy i funkcji ciała.
- Testy segmentalne: badanie poszczególnych segmentów ciała w celu wykrycia specyficznych dysfunkcji.
- Testy lokalne: dokładna ocena określonych obszarów ciała.
- Ocena postawy i oddechu
Terapia osteopatyczna - przykłady: manipulacje krótkodźwigniowe, techniki energii mięśniowej, Strain-Counterstrain, techniki bezpośredniego i pośredniego rozluźniania mięśniowo-powięziowego, techniki visceralne, terapia czaszkowo-krzyżowa
Edukacja pacjenta
Chcesz pogłębić wiedzę na temat modelu neurologicznego w osteopatii? Zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
BIBLIOGRAFIA
Licciardone JC et al. Osteopathic Manipulation in the Management of Chronic Pain: Current Perspectives. Journal of Pin Research 2020, 13 1839–1847
Christian Lunghi, Giampiero Fusco, Paolo Tozzi Pięć modeli osteopatycznych. Uzasadnienie, zastosowanie, integracja – P. Tozzi, Ch. Lunghi, G. Fusco. Wydawnictwo Edra Urban & Partner
