Pierścień gardłowy Waldeyera pełni ważną funkcję w rozwoju „pamięci immunologicznej" u małych dzieci. W jego skład wchodzą: migdałki podniebienne, migdałek gardłowy, językowy, mniejsze masy tkanki limfatycznej w postaci migdałków trąbkowych, grudki chłonne oraz pasma boczne zlokalizowane na tylnej ścianie gardła. Przerost pierścienia Waldeyera u dzieci to częsty problem zdrowotny, który wymaga odpowiedniego podejścia terapeutycznego. Przerost migdałków, będący częścią pierścienia gardłowego Waldeyera, stanowi jedno z najczęstszych schorzeń wieku dziecięcego.
Anatomia i funkcje pierścienia gardłowego Waldeyera
Histologicznie migdałki zbudowane są z grudek chłonnych, w których znajdują się ośrodki namnażania limfocytów, zasiedlone głównie przez grasiczoniezależne limfocyty B oraz tkanki międzygrudkowej, w której dominują grasiczozależne limfocyty T. Pierścień gardłowy Waldeyera stanowi integralną część układu chłonnego. Głównym zadaniem migdałków jest rozpoznawanie otaczających antygenów, uruchamianie miejscowej oraz ogólnej linii obrony, wytworzenie przeciwciał oraz neutralizacja i niszczenie antygenów w wyniku rozwoju odpowiedzi komórkowej i humoralnej.
Notuje się, że najbardziej dynamiczny rozrost migdałka gardłowego następuje w ciągu 4 pierwszych lat życia, a ulega atrofii między 6. a 16. rokiem życia. Pierścień Waldeyera odgrywa zatem kluczową rolę w rozwoju odporności młodego organizmu.
Przerost pierścienia Waldeyera i jego konsekwencje
W wyniku przerostu migdałków u dzieci, szczególnie do 2. roku życia, najczęściej dochodzi do zaburzenia drożności nosa oraz częstych infekcji górnych dróg oddechowych. Dodatkowo przerośnięty migdałek gardłowy uciska często ujście trąbki słuchowej, przez co może upośledzić jego drożność. W konsekwencji zaburza to prawidłową wentylacje ucha środkowego i jest czynnikiem predysponującym do rozwoju wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
W pierścieniu gardłowym Waldeyera przerost migdałka gardłowego (tzw. trzeciego migdała) to jedno z najczęstszych schorzeń wieku dziecięcego, które wymaga interwencji chirurgicznej. Dlatego adenotomia (usunięcie przerośniętego migdałka gardłowego) z tonsylektomią (całkowite usunięciu migdałków podniebiennych) są jednymi z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych w populacji pediatrycznej. Najczęstsze współtowarzyszące rozpoznania to:
- nieropne zapalenie ucha środkowego,
- głuchota przewodzeniowa i czuciowo-nerwowa (odbiorcza),
- schorzenia nosa i zatok przynosowych,
- zaburzenia snu (chrapanie, epizody bezdechu, niespokojny sen i przebudzenia, przyśpieszony i nieregularny rytm oddychania, obfite pocenie się w nocy, moczenie nocne),
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
- choroby górnych dróg oddechowych,
- zapalenie strun głosowych i krtani,
- astma oskrzelowa.
Osteopatia w terapii przerostu migdałków u dzieci
W jaki sposób terapia osteopatyczna może wspomóc małego pacjenta z przerośniętymi migdałkiem gardłowym lub podniebiennymi? Przede wszystkim w trakcie leczenia zachowawczego lub w trakcie oczekiwania na planowany zabieg osteopata może wspomóc dziecko w zakresie drenażu żylno-limfatycznego w obszarze twarzoczaszki, jak również okolicy górnych dróg oddechowych.
Dzieci z przerostem migdałków, ze względu na zmniejszony przepływ powietrza (nawet do 90% ograniczenia średnicy światła nosogardzieli) oddychają przez otwartą jamę ustną. W wyniku tego nieprawidłowego toru oddechowego wraz z dołączeniem dodatkowych mięśni oddechowych, zmniejszeniu aktywności mięśni międzyżebrowych oraz przepony pompa żylno-limfatyczna tych dzieci jest bardzo mało efektywna.
A zatem techniki Ogólnej Terapii Osteopatyczna - GOT (General Osteopathic Treatment) z zaakcentowaniem mobilizacji górnego otworu klatki piersiowej, połączeń żebrowo-kręgowych, obszaru przepony mogą być dedykowane tej grupie pacjentów. Tonizujący aspekt układu współczulnego i przywspółczulnego poprzez rytmiczny ruch technik GOTu, wspomaganie dynamiki płynów, jako elementy pompy drenażowej to kolejne pozytywne aspekty, jakie może dać klasyczna terapia osteopatyczna, której początki sięgają samego założyciela osteopatii AT. Stilla.
Przerost pierścienia Waldeyera u dzieci jest problemem, który wymaga kompleksowego podejścia, a osteopatia może stanowić ważne uzupełnienie standardowego leczenia w przypadku przerostu migdałków u dzieci. Jeśli jesteś zainteresowany pomocą osteopatyczną w przypadku problemów z przerostem pierścienia Waldeyera, odwiedź wybrany oddział Akademii Osteopatii:
Piśmiennictwo:
Liu, Y. et al. Effects of tonsillectomy and adenoidectomy on the immune system. Heliyon, 2024, 10: 12e32116.
Lis, T. Zawadzk-Głos, L. Adenotomia i adenotonsillotomia u pacjentów Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w 2018 roku – analiza retrospektywna. Borgis - New Medicine 2/2019, s. 43-48
Siewiorek, K. i wsp. Adenotomia i adenotonsillotomia u dzieci poniżej 2. roku życia – analiza retrospektywna. Borgis - New Medicine 2/2017, s. 49-57.
