Pierwotny rytm oddechowy (PRM) to istotny aspekt w osteopatii, który odgrywa fundamentalną rolę w zdrowiu i funkcjonowaniu organizmu. Mechanizm ten, będący rytmicznym i automatycznym procesem, jest nieodłączny od życia każdej komórki. Jego zrozumienie pozwala terapeutom na głębsze wniknięcie w dynamikę ciała, co jest niezbędne do skutecznej pracy z pacjentem. W kontekście osteopatii czaszkowo-krzyżowej PRM staje się podstawą do diagnozowania i leczenia wielu dolegliwości, a jego znajomość jest niezbędna dla każdego praktykującego osteopaty.
Pierwotny rytm oddechowy w osteopatii podejście czaszkowe
Podejście czaszkowe jest opisane przez Światową Organizację Zdrowia jako jedna z kluczowych kompetencji osteopatycznych [15]. Obejmuje ono naukę anatomii kości czaszki, ich szwów oraz ich wewnętrznej ruchomości. William Garner Sutherland, jeden z pierwszych uczniów A. T Stilla podczas studiów nad anatomią czaszki zauważył, że kości skroniowe przypominają skrzela ryb. To skojarzenie doprowadziło go do dalszych badań nad ruchomością kości czaszki, co stało się podstawą jego teorii o tzw. "pierwotnym mechanizmie oddechowym" (PRM), który łączy fizjologię i metabolizm komórkowy najbardziej odległych obszarów ludzkiego ciała w zharmonizowaną całość.
Zaproponował niezwykle subtelny mechanizm, który jest szczególnie trudny do udowodnienia lub obalenia. Choć przeprowadzono wiele badań mających na celu wyjaśnienie proponowanych składników PRM, mechanizm ten pozostaje nieokreślony. Sutherland opisał PRM jako składający się z czterech cech:
-
ruchliwości centralnego układu nerwowego (mózgu i rdzenia kręgowego),
-
fluktuacji płynu mózgowo-rdzeniowego,
-
ruchomości membran wewnątrzczaszkowych i rdzeniowych,
-
ruchomości kości czaszki oraz mimowolnych ruchów kości krzyżowej między kośćmi biodrowymi.
Według tej teorii, czaszka ma „rytm czaszkowy” (rytmiczny impuls czaszkowy - ang. Cranial rhytmic impulse – CRI) lub „oddech czaszkowy”, który jest dotykowym przejawem PRM i charakteryzuje się palpacyjną oscylacją o częstotliwości około 12 cykli na minutę (w badaniach na ludziach i zwierzętach CRI w zakresie od 3 do 14 cykli/min).
Pierwotny rytm oddechowy w osteopatii - hipoteza oscylacji Traube - Hering - Mayer
Rytmy i oscylacje ciała zostały po raz pierwszy opisane w 1865 roku przez Traubego, który zauważył wahania tętna odpowiadające częstotliwości oddechu, utrzymujące się nawet po jego zatrzymaniu, i nazwał je oscylacjami Traubego. Następnie w 1869 Hering potwierdził odkrycie Traubego, a w 1876 roku Mayer zidentyfikował podobne, ale wolniejsze oscylacje. Te zjawiska są obecnie znane jako oscylacje Traube-Hering-Mayer (THM). Ale jak to zmierzono? Otóż elementy THM zostały przeanalizowane na podstawie oscylacji ciśnienia tętniczego krwi, kurczliwości serca, przepływu krwi przez płuca, przepływem krwi w mózgu i ruchem płynu mózgowo-rdzeniowego, a także przepływem krwi obwodowej, w tym objętością żylną i regulacją temperatury ciała. Te oscylacje wynikają z złożonej interakcji między współczulnym i przywspółczulnym układem nerwowym oraz układem renina-angiotensyna wpływającym na układ sercowo-naczyniowy i są integralną częścią homeostazy.
Aktywność nerwowa, która produkuje i koordynuje oscylacje THM, pochodzi z dna czwartej komory mózgu, z jądra samotnego (NTS). W NTS znajdują się boczne obszary odpowiedzialne za zwężanie naczyń (pressor areas) oraz przyśrodkowe obszary odpowiedzialne za rozszerzanie naczyń (depressor areas). Obszary te wykazują wrodzoną automatyczność. Nerw błędny (nerw czaszkowy X) wychodzi z rdzenia przedłużonego, bezpośrednio sąsiadując z NTS i przyczynia się do oscylacji THM poprzez swoje eferentne włókna kardiodepresyjne (np. wpływ na spadek tętna). Dwa elementy z mechanizmu PRM według Sutherlanda, czyli fluktuacja płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) oraz ruchliwość centralnego układu nerwowego można rozważać w kontekście oscylacji THM.
Kolejnym kluczowym elementem pierwotnego rytmu oddechowego (PRM) jest ruch stawu między kością potyliczną a klinową (chrząstkozrost klinowo-podstawny), który jest istotnym punktem odniesienia do identyfikowania dysfunkcji strukturalnych kształtu i funkcji czaszki.
Jeśli chcesz pogłębić wiedzę na temat pierwotnego rytmu oddechowego, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
Piśmiennictwo
-
Bruno Bordoni , Stevan Walkowski , Bruno Ducoux , Filippo TobbiThe Cranial Bowl in the New Millennium and Sutherland Legacy for Osteopathic Medicine: Part 1. 2. Cureus 2020, 12(9): e10410. DOI 10.7759/cureus.10410
-
Pelz, H., Müller, G., Keller, M. et al. Validation of subjective manual palpation using objective physiological recordings of the cranial rhythmic impulse during osteopathic manipulative intervention. Sci Rep 13, 6611 (2023). https://doi.org/10.1038/s41598-023-33644-8