Anatomia warstwowa klatki piersiowej

Anatomia klatki piersiowej podlega dużej różnorodności. W tym artykule skupimy się na strukturach leżących najbardziej powierzchownie, aby zrozumieć, jakie warstwy i struktury jesteśmy w stanie wyszczególnić, a także w celu zrozumienia pewnych anatomicznych korelacji.
 

Anatomia klatki piersiowej człowieka a osteopatia

Anatomia warstwowa klatki piersiowej to kluczowe pojęcie, z którego korzystają specjaliści w dziedzinie osteopatii, oznaczające szczegółowy wgląd w strukturę i funkcjonowanie jednej z najważniejszych części ludzkiego ciała. Ten segment anatomii skupia się na zrozumieniu złożonych warstw tkankowych, kostnych i mięśniowych, tworzących klatkę piersiową oraz na ich wzajemnych relacjach i funkcjach. Dla osteopatów wiedza o anatomii warstwowej klatki piersiowej jest niezbędna do dokładnej diagnozy, skutecznego aplikowania precyzyjnych technik terapeutycznych, mających na celu nie tylko łagodzenie bólu, ale również przywracanie optymalnej funkcji ciała. 

W praktyce osteopatycznej dogłębna znajomość anatomii warstwowej klatki piersiowej umożliwia terapeutom stosowanie technik manipulacyjnych i manualnych w sposób zindywidualizowany i precyzyjnie dostosowany do konkretnych potrzeb pacjenta. Dzięki tej wiedzy osteopaci są w stanie identyfikować specyficzne dysfunkcje związane z poszczególnymi warstwami - od mięśniowo-powięziowych po te zlokalizowane głębiej, w obrębie organów wewnętrznych. Takie podejście pozwala na skuteczne adresowanie zarówno lokalnych źródeł bólu i ograniczeń ruchowych, jak i tych, które wynikają z bardziej złożonych wzorców napięć i dysbalansów w ciele. Osteopatyczne techniki uwalniania powięziowego mogą na przykład znacząco poprawić mobilność płuc i funkcję oddechową, podczas gdy precyzyjne techniki pracy z żebrami i kręgosłupem mogą łagodzić ból pleców i poprawiać postawę. To podejście podkreśla holistyczną naturę osteopatii, gdzie zrozumienie ciała jako zintegrowanej całości jest kluczowe dla promowania zdrowia i ogólnego dobrostanu człowieka.
 

Jaka jest budowa klatki piersiowej? Struktury i warstwy

Po przekroczeniu skóry, tkanki podskórnej oraz warstwy tkanki tłuszczowej, pierwszą napotkaną strukturą jest powierzchowna blaszka powięzi piersiowej, która to w swoim przebiegu pokrywa mięsień piersiowy większy. Przyczepia się do przedniej krawędzi obojczyka (łączy się tutaj z blaszką powierzchniową powięzi szyi), przyśrodkowej części mostka, w części bocznej łączy się z powięzią mięśnia naramiennego, a w dolnej krawędzi mięśnia piersiowego większego, przechodzi na przednią powięź mięśnia najszerszego grzbietu i podąża w kierunku jamy pachowej, stanowiąc następnie jej podstawę. Następnie możemy napotkać mięsień piersiowy większy, który podzielić można na trzy części:

• podobojczykową - przyczepiona jest do obszaru przyśrodkowej części obojczyka;
• żebrowo – mostkową - znajduje swój początek na obszarze błony przedniej mostka oraz chrząstkach żeber 1-7;
• brzuszną - przyczepia się do obszaru blaszki przedniej pochewki mięśnia prostego brzucha.

Cały mięsień kończy swój przebieg na grzebieniu guzka większego kości ramiennej. Pod mięśniem piersiowym większym znajduje się głęboka blaszka powięzi piersiowej.  

Następnie możemy dostrzec mięsień piersiowy mniejszy - rozpoczyna się na powierzchni zewnętrznej części kostnej żeber od 2 do 5 i biegnie do wyrostka kruczego łopatki. Mięsień ten tworzy ścianę przednią jamy pachowej (wspólnie z mięśniem piersiowym większym) oraz przykrywa w swoim przebiegu pęczek nerwowo-naczyniowy zmierzający do kończyny górnej.

Na tej samej głębokości tkankowej jesteśmy w stanie wyróżnić mięsień podobojczykowy, którego położenie rozpoczyna się na wysokości kostno-chrzęstnej I żebra, a kończy na wysokości obojczyka, tuż przed stawem barkowo-obojczykowym. Mięsień ten wraz z mięśniem piersiowym mniejszym objęty jest powięzią piersiowo-obojczykową, która to łączy się ściśle z okostną obojczyka, obejmuje w.w. mięśnie i zstępuje niżej, łącząc się z powięzią piersiową oraz powięzią pachową. Silnie przyczepia się do wyrostka kruczego łopatki, a znajdujące się w tej okolicy otwory, torują drogę dla naczyń i nerwów dochodzących do mięśni piersiowych, a jest to tętnica piersiowo-barkowa (odgałęzienie tętnicy pachowej) wraz z żyłą piersiowo-barkową (uchodzi do żyły odpromieniowej) oraz nerwy - piersiowy przyśrodkowy oraz piersiowy boczny.

Na bocznej stronie klatki piersiowej jesteśmy w stanie wyróżnić mięsień zębaty przedni, którego przyczep początkowy rozpoczyna się przeważnie 9 zębami, na powierzchni zewnętrznej pierwszych 9 żeber i zmierza w kierunku brzegu przyśrodkowego łopatki, na którym ma swój przyczep końcowy. Mięsień ten tworzy ścianę przyśrodkową jamy pachowej.
 

Anatomia klatki piersiowej człowieka - mięśnie głębokie

Pod mięśniem zębatym przednim znajdują się mięśnie głębokie klatki piersiowej, wśród których możemy wyróżnić mięśnie międzyżebrowe, które dzielimy na zewnętrzne oraz wewnętrzne.

• Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne, których przebieg jest w kierunku domostkowym – rozpoczynają się na dolnym brzegu żebra leżącego od góry i kończą na górnym brzegu żebra leżącego niżej. Mięśnie te rozpięte są w przestrzeniach międzyżebrowych od wysokości guzków żeber do końcowych części chrząstek żebrowych. Są to mięśnie wdechowe – unoszą żebra.
• Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne - ich przebieg jest z kolei zupełnie odwrotny – ustawienie włókien od wysokości kątów żeber, aż do mostka jest w kierunku do kręgosłupa. Są to mięśnie wydechowe – obniżają żebra.

Wspólnym zadaniem mięśni międzyżebrowych jest zapobieganie nadmiernym ruchom uwypuklania się lub wpuklania żeber pod wpływem ciągłych zmian ciśnienia, jakie panują w obszarze klatki piersiowej. Mięśnie międzyżebrowe skierowane są w kierunku opłucnej, od której odgraniczone są powięzią wewnątrzpiersiową, która następnie przechodzi w cienką warstwę tkanki łącznej, pokrywającą powierzchnię górną przepony, jako powięź przeponowo-opłucnowa. Powięź wewnątrzpiersiowa oddziela również mięsień poprzeczny klatki piersiowej od opłucnej ściennej oraz osierdzia. Mięsień poprzeczny rozpoczyna się na wysokości tylnej powierzchni wyrostka mieczykowatego oraz dolnej części trzonu mostka, a kończy 5/6 zębami na powierzchni kostno-chrzęstnej żeber od 6 do 2. Mięsień ten tworzy ograniczenie dla tętnicy piersiowej wewnętrznej (przebiegają wzdłuż mostka po obu jego stronach) od jednej strony, a od drugiej jest ona stworzona przez chrząstki żeber, mostek oraz mięśnie międzyżebrowe. Mięsień poprzeczny klatki piersiowej, w swojej dolnej części łączy się z mięśniem poprzecznym brzucha.

Niekiedy jesteśmy w stanie wyróżnić mięśnie podżebrowe, których przebieg jest zgodny z kierunkiem przebiegu włókien mięśni międzyżebrowych wewnętrznych, lecz ich początek sięga wysokości kątów żeber, mija jedno lub dwa żebra i przyczepia się do brzegu górnego kolejnego żebra.

Podsumowując, zrozumienie anatomii warstwowej klatki piersiowej w kontekście osteopatii otwiera drzwi do głębszej, bardziej holistycznej praktyki medycznej, która traktuje ciało ludzkie jako złożony, dynamiczny system. Dla osteopatów ta wiedza jest nie tylko fundamentem, na którym opierają swoje metody diagnostyczne i terapeutyczne, ale także ścieżką do odkrywania nowych możliwości w zakresie przywracania równowagi w organizmie pacjenta. Przez promowanie zdrowia i zapobieganie dysfunkcjom osteopatia korzystająca z dogłębnej znajomości anatomii warstwowej klatki piersiowej demonstruje potęgę delikatnych, lecz skutecznych interwencji, które mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów.

Chcesz dowiedzieć się więcej o budowie anatomicznej klatki piersiowej w ujęciu osteopatycznym? Zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:

• osteopatia Poznań,
• osteopatia Kraków,
• osteopatia Wrocław,
• osteopatia Warszawa,
• osteopatia Gdańsk.

Bibliografia:
1. Bochenek A, Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo PZWL, 2012.
2. Bochenek A, Reicher M., Anatomia człowieka, Tom III, Wydawnictwo PZWL, 2012.
3. Bochenek A, Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo PZWL, 2012.