Aktualności

Śródpiersie, osłuchiwanie płuc i serca

W anatomii klatki piersiowej, powięź wewnątrzpiersiowa odgrywa kluczową rolę w oddzielaniu struktur śródpiersia od wewnętrznej powierzchni żeber i mięśni międzyżebrowych. Śródpiersie, przestrzeń zawarta między płucami, jest siedliskiem wielu ważnych organów, takich jak serce, duże naczynia krwionośne, przełyk oraz tchawica. W codziennej praktyce osteopatycznej umiejętność osłuchiwania płuc i serca stanowi podstawę diagnostyki chorób układu oddechowego i krążenia. W dzisiejszym artykule zajrzymy w przestrzeń znajdującą się pod warstwą powięzi wewnątrzpiersiowej. Jest ona bardzo ważna dla praktyki osteopatycznej.

Śródpiersie w osteopatii i jego budowa

Powięź wewnątrzpiersiowa jest cienką, ale istotną warstwą tkanki łącznej, która wyściela wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej, oddzielając opłucną ścienną od ścian klatki piersiowej i przepony. Stanowi ona integralny element anatomiczny, pełniący kilka kluczowych funkcji w ciele człowieka, zwłaszcza w kontekście biomechaniki i patologii układu oddechowego. Powięź wewnątrzpiersiowa składa się głównie z następujących elementów:

  • tkanka łączna luźna: zapewnia elastyczność i zdolność do rozciągania, co jest niezbędne podczas ruchów oddechowych oraz innych dynamicznych aktywności klatki piersiowej;
  • włókna kolagenowe: odpowiedzialne za wytrzymałość na rozciąganie, wspierają strukturalną integralność klatki piersiowej;
  • włókna sprężyste: umożliwiają powrotność do pierwotnego kształtu po rozciągnięciu, co jest kluczowe dla właściwej funkcji oddechowej;
  • unaczynienie i unerwienie: bogato unaczyniona i unerwiona, powięź wewnątrzpiersiowa bierze udział w transmisji bodźców bólowych oraz odgrywa rolę w mechanizmach regulacyjnych, takich jak odruchy kaszlu.

Zrozumienie struktury i funkcji powięzi wewnątrzpiersiowej jest kluczowe dla specjalistów zajmujących się diagnostyką i terapią zaburzeń układu oddechowego oraz struktur anatomicznych klatki piersiowej, zwłaszcza w kontekście terapii manualnych stosowanych w osteopatii.
 

Powięź wewnątrzpiersiowa - struktury

Strukturą znajdującą się pod powięzią wewnątrzpiersiową jest opłucna ścienna, dzieląca się na trzy części: opłucna przeponowa, żebrowa oraz śródpiersiowa. To część żebrowa ma bezpośredni kontakt z leżącą bardziej powierzchownie powięzią, okolicą mięśnia poprzecznego klatki piersiowej, mięśniami międzyżebrowymi wewnętrznymi oraz naczyniami piersiowymi wewnętrznymi.

Kolejną warstwą opłucnej jest opłucna przeponowa, która to skleja się z przeponą przy pomocy ubogiej warstwy tkanki podopłucnowej, będącej warstwą powięzi wewnątrzpiersiowej, noszącej nazwy powięzi przeponowo-opłucnowej. Ostatnia część opłucnej to opłucna śródpiersiowa, otaczająca narządy znajdujące się w śródpiersiu. Opłucna w części śródpiersiowej łączy się z opłucną trzewną i przejście to nazywamy krezką płuca, która obejmuje korzeń płuca, który natomiast wnika do wnęki płuca, pod którą znajduje się więzadło płucne.

Poza wymienionym już przejściem opłucnej ściennej w opłucną trzewną możemy również wyróżnić przejścia pomiędzy poszczególnymi częściami opłucnej ściennej, które nazywamy zachyłkami. W w ten sposób pomiędzy opłucną żebrową oraz opłucną przeponową znajduje się zachyłek żebrowo-przeponowy. Przejście opłucnej śródpiersiowej w przeponową nosi nazwę zachyłka przeponowo-śródpiersiowego. Ostatni, jaki jesteśmy w stanie wyróżnić, nosi nazwę zachyłka żebrowo-śródpiersiowego, który można podzielić na przedni i tylny.

Zachyłki pełnią rolę przestrzeni dopełniających — podczas wdechu płuca zagłębiają się w przestrzeń zachyłków. Pomiędzy opłucną trzewną, która ściśle przylega do płuca, a opłucną ścienną znajduje się jama surowicy, umożliwiająca ślizg pomiędzy tymi strukturami.
 

Powięź wewnątrzpiersiowa w praktyce osteopatycznej - co jest ważne?

Ważnymi obszarami dla osteopatycznej praktyki powięzi wewnątrzpiersiowej są miejsca zwane szczelinami, które znajdują się pomiędzy płatami płuc, w których to może dochodzić do licznych zrostów i sklejeń np. w wyniku zapalenia płuc. Prawe płuco posiada dwie szczeliny — skośną i poziomą, ze względu na występowanie 3 płatów. Szczelina skośna prawego płuca przebiega w V przestrzeni międzyżebrowej w linii sutkowej i w linii przymostkowej dochodzi do VI żebra.

Stanowi ona granicę przede wszystkim pomiędzy płatem środkowym a dolnym. Natomiast szczelina pozioma — stanowiąca granicę pomiędzy płatem górnym i środkowym znajduje się w linii pachowej na wysokości IV żebra. Lewe płuco, ze względu na występowanie dwóch płatów, posiada jedynie jedną szczelinę — skośną, której rzut jest taki sam, jak w przypadku prawego płuca.

Na uwagę zasługuje fakt, że unerwienie opłucnej trzewnej i opłucnej ściennej jest odmienne. Opłucna trzewna unerwiona jest z układu współczulnego z segmentów th1-th4, a unerwienie opłucnej ściennej jest czuciowe, z nerwów międzyżebrowych od II do X oraz przez nerw przeponowy, którego unerwienie sięga osklepka opłucnej, opłucnej śródpiersiowej oraz przeponowej.

Pomiędzy płucami znajduje się śródpiersie, które można podzielić na górne i dolne, zaś dolne na przednie, środkowe i tylne.

  • Śródpiersie górne rozpięte jest między górnym otworem klatki piersiowej a trzonem IV kręgu piersiowego. Zawartość stanowi grasica, żyły ramienno-głowowe, które tworzą żyłę główną górną, łuk aorty, tchawicę, przełyk, przewód piersiowy, pień współczulny oraz węzły chłonne przytchawicze i tchawiczo-oskrzelowe.
  • Śródpiersie przednie natomiast zawiera więzadła osierdziowo-przeponowe, gałęzie tętnic piersiowych wewnętrznych oraz węzły chłonne śródpiersiowe, zbierające limfę z okolic osierdzia, u dzieci — grasicy, gruczołu tarczowego, tchawicy, czy serca.
  • Śródpiersie środkowe jest bogate w naczynia, do których można zaliczyć tętnice płucne, aortę wstępującą, żyły płucne, a także osierdzie wraz z zawartością, czy rozdwojenie tchawicy wraz z oskrzelami głównymi.
  • Śródpiersie tylne natomiast zawiera przełyk wraz z lewym oraz prawym nerwem błędnym, żyłę nieparzystą oraz nieparzystą krótką oraz węzły chłonne śródpiersiowe tylne, aortę zastępującą oraz przewód piersiowy.
     

Serce w osteopatii - osłuchiwanie serca 

Tematem, który należy uwzględnić w osteopatycznej praktyce gabinetowej jest osłuchiwanie serca. Jest to czynność, którą wykonuje się przy użyciu stetoskopu. W osłuchiwaniu zastawek serca jesteśmy w stanie wyróżnić 4 tony:

1 ton - zamykanie zastawki dwudzielnej, który znajdziemy w obszarze V przestrzeni międzyżebrowej po lewej stronie;

2 ton - zamykanie zastawki tętnicy głównej oraz płucnej, gdzie zastawka pnia płucnego odpowiada przestrzeni międzyżebrowej II po lewej stronie, przy mostku, a zastawka aorty odpowiada tej samej wysokości, jednakże po prawej stronie mostka;

3 ton - faza rozkurczowa komór serca;

4 ton - skurcz przedsionków.

I i II ton słyszalne są w zasadzie zawsze. Tym, co powinno wzbudzić naszą czujność podczas osłuchiwania serca, są wszelkie szmery, które to mogą być znakiem na toczącą się w jego obszarze patologię. Uzupełnieniem nieprawidłowości w osłuchiwaniu serca może okazać się kliniczny obraz pacjenta. Pacjenci mogą wykazywać również:

  • znaczne zwiększenie obwodu brzucha, które może być sygnałem świadczącym o np. ciężkiej niewydolności serca;
  • sinicę bądź bladość w obszarze twarzy;
  • różnice w wyczuwalnym tętnie między kończynami (różnice zarówno w rytmie, jak i jakości tętnienia).

Wnikliwa znajomość anatomii śródpiersia oraz umiejętność precyzyjnego osłuchiwania płuc i serca są fundamentami skutecznej diagnostyki i terapii w praktyce osteopatycznej. Powięź wewnątrzpiersiowa, pełniąca istotną rolę w funkcjonowaniu klatki piersiowej, oraz techniki osłuchiwania stanowią cenne narzędzia w codziennej pracy specjalistów medycznych. Zachęcamy do dalszego pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności, które przyczynią się do poprawy jakości opieki nad pacjentami oraz efektywności stosowanych terapii. Jeśli chcesz pogłębić swoją wiedzę z zakresu powięzi wewnątrzpiersiowej w praktyce osteopatycznej, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:

Bibliografia
1. Bochenek A, Reicher M., Anatomia człowieka, Tom III, Wydawnictwo PZWL, 2012.
 

Program nauczania

Program edukacyjny Akademii oparty jest o standardy stosowane w największych szkołach osteopatycznych na świecie i obejmuje ponad 2 tys. godzin dydaktycznych realizowanych przez 44 seminaria w trakcie 4,5-letniego cyklu nauczania.

Dowiedz się więcej

Osteopata D.O.

Po ukończeniu 4,5 letniego trybu nauczania, otrzymujesz możliwość napisania pracy dyplomowej i uzyskania Certyfikowanego Osteopaty D.O.

Dowiedz się więcej

Lokalizacja

Akademia Osteopatii działa w: Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Wrocławiu oraz Gdańsku.

Dowiedz się więcej
 
Kontakt

Potrzebujesz więcej informacji?

Biuro

ul. Marcelińska 92, 60-324 Poznań,
(+48) 606 306 122, (+48) 668 378 419
(+48) 668 641 708
kontakt@akademiaosteopatii.pl
Wtorek - Piątek 9:00 - 16:00

SOCIAL MEDIA

Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Akademia Osteopatii z siedzibą w Poznaniu przy ul. Marcelińskiej 92, NIP 7361517194. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Pani/Pana danych osobowych znajdują się w Regulaminie oraz Polityce Prywatności.
Regulamin sklepu internetowego znajduje się tutaj.