Start Rekrutacji 2025

5 marca 2025 godzina 21:00

 
Blog

Osteopatyczne spojrzenie na kość potyliczną

W klasycznej medycynie zainteresowanie kośćmi czaszki często ogranicza się do ich urazów lub anomalii strukturalnych, takich jak guzy. Osteopatia czaszkowa, a szczególnie jej gałąź — terapia czaszkowo-krzyżowa w osteopatii, dostrzega ogrom możliwości pracy ze strukturami czaszki. Obserwujemy, że dysfunkcje poszczególnych kości mogą generować szereg objawów u naszych pacjentów. Mnogość powiązań anatomicznych sprawia, że praca ta nie jest łatwa, a diagnostyka wymaga wprawy i szerokiej wiedzy. Dzięki uwzględnieniu całego systemu cranio-sacralnego w naszej terapii, jesteśmy w stanie zaadresować problemy pacjentów, które nie zostały rozwiązane przez wiele lat lub których tradycyjne podejście medyczne nie jest w stanie rozwiązać.
 

Kość potyliczna w osteopatii

Kość potyliczna powstaje z trzech par chrzęstnych prekursorów: chrząstek przystrunowych (tworzą podstawę kości), przypotylicznych (tworzą boczną część otworu wielkiego i ograniczają kanał nerwu podjęzykowego) i nadpotylicznych (ograniczają otwór wielki od tyłu i tworzą dolną część łuski kości potylicznej). Anatomia kości potylicznej jest kluczowa dla zrozumienia jej funkcji w osteopatii.

Topograficznie kość potyliczna jest składową dołu tylnego czaszki, zamykając przestrzeń dla tylnej części mózgu, móżdżku i rdzenia przedłużonego. Łączy się z następującymi kośćmi czaszki: ciemieniową szwem węgłowym, klinową poprzez chrząstkozrost klinowo-podstawny (SSB), częścią sutkową kości skroniowej szwem potyliczno-sutkowym oraz częścią skalistą kości skroniowej szwami skalisto-szyjnym i skalisto-podstawnym.
 

Otwór szyjny i jego znaczenie w osteopatii

Dalszą anatomię kości potylicznej będziemy rozpatrywać już w kontekście możliwych zaburzeń systemów, których jest częścią. Zacznijmy od ważnej struktury, jaką jest otwór szyjny. Utworzony jest przez wcięcie szyjne kości skroniowej i kości potylicznej. Zawiera nerw IX (językowo-gardłowy), nerw X (błędny), nerw XI (dodatkowy), tętnice oponowe tylne, żyłę szyjną wewnętrzną i zatokę skalistą dolną.

Objawy dysfunkcji otworu szyjnego

Zaburzenia w obrębie szwu skalisto-podstawnego mogą wpływać na powstanie zaburzeń otworu szyjnego. Jakich objawów możemy spodziewać się u pacjenta?

  • Nerw błędny (X): zaburzenia mogą skutkować problemami z układem pokarmowym, takimi jak zaburzona perystaltyka jelit, wzdęcia, uczucie pełności i dyskomfortu w brzuchu. Poprzez odgałęzienie nerwu X — nerw krtaniowy wsteczny — mogą wystąpić uczucie drapania w gardle, chrypka czy uczucie "guli" w gardle.
  • Nerw językowo-gardłowy (IX): odpowiedzialny za unerwienie obszaru gardła i języka, jego dysfunkcja może prowadzić do problemów z przełykaniem oraz zaburzeń smaku w tylnej 1/3 języka.
  • Żyła szyjna wewnętrzna: dysfunkcja może powodować zastoinowe bóle głowy, opuchliznę twarzy i cienie pod oczami, ze względu na zaburzenie odpływu żylnego z czaszki i szyi.

Zatrzymajmy się na chwilę na strukturze chrząstkozrostu klinowo- podstawnego. Stanowi on swego rodzaju centrum czaszki. Kostnieje dopiero między 18 a 25 rokiem życia, zatem z jednej strony jest dość podatny na terapię, z drugiej jednak ma potencjał do powstawania asymetrii i dysfunkcji. Dysfunkcja SSB może potencjalnie wpływać na zaburzenie całego pierwotnego rytmu oddechowego, co w konsekwencji zaburza homeostazę organizmu. Temat ten jest tak obszerny, że poświęcony będzie mu osobny artykuł.

Połączenia kości potylicznej z innymi strukturami

Kolejną niewielką, lecz ważną strukturą jest guzek gardłowy, który znajdziemy na części podstawnej kości potylicznej. Jest on miejscem przyczepu mięśnia zwieracza górnego gardła, powięzi gardłowo- podstawnej oraz więzadła podłużnego przedniego. Zaburzenia połykania są dość oczywistą konsekwencją dysfunkcji kości potylicznej. Ciekawą drogą prowadzi nas natomiast więzadło podłużne przednie, ponieważ przebiega ono na przednich powierzchniach trzonów kręgów aż do przedniej powierzchni kości krzyżowej. Mamy tutaj w takim razie połączenie strukturalne między kością potyliczną a kością krzyżową.

Warto wziąć to pod uwagę u pacjentów z dysfunkcjami stawów krzyżowo- biodrowych oraz dolegliwościami bólowymi rejonu lędźwiowo- krzyżowego. Czy dysfunkcja kości potylicznej może wpływać na serce? Jeśli spojrzymy na struktury, jakimi są więzadła kręgowo- osierdziowe, które możemy nazwać roboczo „wypustkami” od więzadła podłużnego przedniego, to mamy kolejne mechaniczne połączenie, którego nieprawidłowe napięcie może skutkować zaburzeniami pracy serca.

Ale istnieje jeszcze inna „droga”, poprzez unerwienie. Serce przywspółczulnie jest unerwione przez n. X, a więc jego dysfunkcja może powodować np. zaburzenie rytmu. Analizując kość potyliczną w kontekście osteopatii pamiętajmy, że kość potyliczna współtworzy wraz z C1 staw szczytowo- potyliczny. Omówimy tylko nieliczne przykłady objawów czy problemów występujących u pacjentów.

Jednym z najczęstszych będzie uczucie sztywności i bólu karku i szyi. Za ruchomość stawu szczytowo- potylicznego odpowiedzialne są mięśnie podpotyliczne. Mięśnie te mogą być odbiorcą dysfunkcji stawu i przez to funkcjonować w hipertonusie, ale mogą być również przyczyną dysfunkcji stawu. Zdarza się to często u osób, które z racji pracy czy nawyków ustawiają głowę w protrakcji.

Warto zwrócić uwagę, że mięśnie te posiadają połącznie z oponą twardą rdzenia kręgowego (poprzez mostki mięśniowo- oponowe) więc ich nadmierne napięcie będzie przenosiło się na napięcie opony w obrębie całego kanału rdzenia kręgowego. I mamy znów połączenie czaszki z kością krzyżową. Bardzo często występującym objawem będą również potyliczne bóle głowy. Nerw dodatkowy jest kolejnym bohaterem historii napięć mięśni w osteopatii czaszkowej. Przechodzi przez otwór szyjny a unerwia mięsień mostkowo- obojczykowo- sutkowy oraz czworoboczny grzbietu. Objawy, jakich możemy spodziewać się z podrażnienia tych mięśni to np.

  • połowicze bóle głowy,
  • szumy uszne,
  • ograniczenia zgięcia bocznego i rotacji szyi,
  • bóle okolicy stawu barkowo- obojczykowego (przyczep m. czworobocznego),
  • zaburzenia pracy obręczy barkowej (przyczep MOS do rejonu stawu mostkowo- obojczykowego).

Jest to tylko zarys możliwych powiązań i objawów jakie może generować dysfunkcja kości potylicznej. Niektóre z nich są przedmiotem badań naukowych, niektóre muszą poczekać na wyjaśnienie. Osteopaci obserwują jednak te zależności w praktycznej pracy. Żeby ta praca była jednak rzetelna, konieczna jest znajomość anatomii i biomechaniki nie tylko czaszki ale całego organizmu oraz nieustanne ćwiczenie swoich zdolności palpacyjnych i uważności na informacje, które wysyła nam organizm naszego pacjenta. 

Jeśli chcesz pogłębić swoją wiedzę z zakresu osteopatii czaszkowo-krzyżowej, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:

Program nauczania

Program edukacyjny Akademii oparty jest o standardy stosowane w największych szkołach osteopatycznych na świecie i obejmuje ponad 2 tys. godzin dydaktycznych realizowanych przez 44 seminaria w trakcie 4,5-letniego cyklu nauczania.

Dowiedz się więcej

Osteopata D.O.

Po ukończeniu 4,5 letniego trybu nauczania, otrzymujesz możliwość napisania pracy dyplomowej i uzyskania Certyfikowanego Osteopaty D.O.

Dowiedz się więcej

Lokalizacja

Akademia Osteopatii działa w: Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Wrocławiu oraz Gdańsku.

Dowiedz się więcej
 
Kontakt

Potrzebujesz więcej informacji?

Biuro

ul. Marcelińska 92, 60-324 Poznań,
(+48) 606 306 122, (+48) 668 378 419
(+48) 668 641 708
kontakt@akademiaosteopatii.pl
Wtorek - Piątek 9:00 - 16:00

SOCIAL MEDIA

Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Akademia Osteopatii z siedzibą w Poznaniu przy ul. Marcelińskiej 92, NIP 7361517194. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Pani/Pana danych osobowych znajdują się w Regulaminie oraz Polityce Prywatności.
Regulamin sklepu internetowego znajduje się tutaj.