Nawracające zapalenie pęcherza może być uciążliwym problemem dla wielu pacjentów. W przeważającej liczbie przypadków spowodowane jest zakażeniem bakterią E. coli (pałeczką kałową). Bliskość cewki moczowej i odbytu niestety sprzyjają zakażeniu dróg moczowych. Leczenie zapalenia pęcherza to nie tylko antybiotykoterapia, ale również holistyczne podejście, które może obejmować osteopatię, szczególnie w przypadkach nawracającego niebakteryjnego zapalenia pęcherza.
Nawracające zapalenie pęcherza - przyczyny i mechanizmy
U niewielkiej części osób do zakażenia przyczyniają się choroby np. kamica nerkowa, zapalenie gruczołu krokowego, cukrzyca. Jest jednak też pewien odsetek (autorce nie udało się znaleźć dokładnych danych statystycznych) pacjentów, u których zapalenie pęcherza ma charakter nawrotowy, ale w wykonywanych posiewach nie udaje się stwierdzić obecności bakterii. Nawracające niebakteryjne zapalenie pęcherza wymaga innego podejścia terapeutycznego niż standardowa antybiotykoterapia. Warto zastanowić się jak pomóc takim osobom, ponieważ wdrażanie kolejnej antybiotykoterapii nie zawsze może być właściwym pomysłem. Oczywiście lekarz prowadzący decyduje o zastosowanym leczeniu. Gdzie zatem jest miejsce osteopatii w przypadku nawracającego zapalenia pęcherza? Osteopatia a zapalenie pęcherza to temat, który zasługuje na głębszą analizę, szczególnie w kontekście zaburzeń funkcji pęcherza.
Osteopatia a zapalenie pęcherza - praktyczne podejście w terapii
Zasadnicze postępowanie i bezpośrednią pracę dla pęcherza należy wykonać, kiedy pacjent ma za sobą już stan ostry. Czyli nie gorączkuje, nie ma ostrego bólu i pieczenia cewki moczowej, przeszedł zaordynowane leczenie. Wtedy możemy bezpiecznie zbadać pacjenta i określić czy w całym układzie moczowo- płciowym występuje jakiś wzorzec napięciowy/ zaburzenie funkcji, które mogą predysponować do powstawania stanu zapalnego.
Wiemy, że do powstania stanu zapalnego nie zawsze konieczny jest czynnik bakteryjny lub wirusowy. Stan zapalny pęcherza jest reakcją obronną organizmu wywołaną również urazem lub przeciążeniem. Pęcherz moczowy i cewka moczowa zarówno u kobiety, jak i mężczyzny są obszarami podatnymi na przeciążenia. Oprócz kwestii związanych z praktykami seksualnymi, mogącymi prowadzić do podrażnienia, musimy wziąć pod uwagę również aspekty zaburzeń postawy, ciśnienia w jamach ciała, stanów po operacjach lub poprzednich infekcjach. Bardzo istotnym czynnikiem w zaburzeniach funkcji układu moczowo-płciowego jest ten związany z emocjami, reakcją nadmiernym napięciem mięśni dna miednicy na stres, strach. Wszystkie te czynniki musimy wziąć pod uwagę w pracy z pacjentem/ pacjentką.
Badając pacjenta „od ogółu do szczegółu", zwróćmy koniecznie uwagę na rejon przepon funkcjonalnych. Zaburzenie funkcji którejkolwiek z nich może wpływać na zaburzenie napięcia w dnie miednicy. Szczególnie wart przeanalizowania jest wzorzec oddechowy pacjenta. Zwróćmy uwagę, czy przy wdechu kopuły przepony obniżają się, czy oddech jest zapoczątkowany przez ruch przepony czy pacjent oddycha np. torem górnożebrowym. Każde zaburzenie wzorca oddechowego warto poddać korekcji poprzez pracę manualną oraz ćwiczenia.
Rejon górnego otworu klatki piersiowej również powinien być obszarem naszego zainteresowania, jeśli chodzi o osteopatię a zapalenie pęcherza. Warto pomyśleć tu o aspekcie drenażu organizmu. Zatoki żylne znajdujące się w tym rejonie są obszarami spływu z całego organizmu. Jeśli w rejonie górnego otworu klatki piersiowej występuje wzmożone napięcie, system ten może nie być wystarczająco sprawny. A to jak organizm „radzi sobie" z zarządzaniem stanem zapalnym zależy od wydolności całego systemu żylnego i limfatycznego.
Leczenie zapalenia pęcherza i zaburzeń funkcji pęcherza poprzez techniki osteopatyczne
Przechodząc już bezpośrednio w rejon miednicy mniejszej zajrzyjmy na chwilę do anatomii. Strukturami, które powinniśmy zbadać są: oczywiście sam pęcherz, należy ocenić jego ruchomość. Na ruchomość pęcherza duży wpływ będzie mieć jego system mocowania. Koniecznie zbadajmy zagłębienie pęcherzowo- maciczne oraz odbytniczo-maciczne u kobiet oraz pęcherzowo-odbytnicze u mężczyzn. Zagłębienia te są fałdami otrzewnej, pozwalającymi na ślizg narządów wobec siebie.
Drugą ważną strukturą, która powinniśmy wziąć pod uwagę w leczeniu zapalenia pęcherza jest więzadło łonowo- pęcherzowe u kobiet i łonowo-sterczowe u mężczyzn. Są one częścią przedniego umocowania pęcherza do kości łonowej. Nadmierne napięcie tych więzadeł może wpływać na napięcie cewki moczowej i doprowadzać do jej mechanicznego podrażnienia. Warto zauważyć również, że w przestrzeni załonowej (gdzie przebiegają wyżej wymienione więzadła) znajdują się sploty żylne. Wzmożone napięcie więzadła będzie wpływać również na powstawanie zastoju w tym rejonie. A zastój może być jednym z czynników nasilających stan zapalny. Oczywiście warto pamiętać, żeby zbadać same kości łonowe, ich ruchomość i stan spojenia łonowego.
W części kaudalnej całego systemu warto zbadać napięcie środka ścięgnistego krocza. Natomiast w pracy per rectum lub per vaginum jesteśmy w stanie ocenić stan napięcia mięśnia zwieracza cewki moczowej. Jego hipertonus będzie utrudniał oddawanie moczu i wpływał na zaleganie moczu w obrębie cewki, co stwarza również warunki do powstania stanu zapalnego. Weźmy jednak pod uwagę, że ta forma pracy może być trudna lub nie do przyjęcia przez pacjenta/pacjentkę, zatem zawsze, jeśli chcemy w ten sposób pracować, należy dokładnie wyjaśnić swoje intencję i wykazać się wrażliwością na informację zwrotna płynącą od osoby poddawanej terapii.
Biorąc pod uwagę aspekt emocjonalny, możemy zwrócić uwagę pacjenta na reagowanie mięśniami dna miednicy na odczuwany przez niego stres (przy czym pisząc stres mam na myśli całe spektrum emocji, od strachu po złość, które mogą się pojawiać). Wdrożenie pracy z oddechem i świadomego rozluźniania mięśni dna miednicy w momentach wzmożonego napięcia emocjonalnego jest wskazaną praktyką w leczeniu zapalenia pęcherza.
Podsumowując, osteopatia jako medycyna regulacyjna, jest w stanie wesprzeć pacjentów i pacjentki, u których zapalenie pęcherza wynika z czynników przeciążeniowych. Artykuł przedstawia tylko wybrane aspekty, które należałoby zbadać, temat jest o wiele bardziej obszerny. Warto zagłębić się w kwestie fizjologii mikcji i szczegółowej anatomii układu moczowo- płciowego aby dokładnie zrozumieć problemy, z którymi borykają się nasi pacjenci. Nawracające zapalenie pęcherza oraz zaburzenia funkcji pęcherza to problemy, w których leczenie zapalenia pęcherza może być wsparte podejściem osteopatycznym, szczególnie w przypadkach nawracającego niebakteryjnego zapalenia pęcherza.
Jeśli jesteś zainteresowany pomocą osteopatyczną w przypadku zaburzeń funkcji pęcherza, odwiedź wybrany oddział Akademii Osteopatii:
Bibliografia:
- P. Kamina „Anatomia kliniczna. Miednica. Układ moczowo-płciowy. Przekroje tułowia” MedPharm, Warszawa 2025
- T. Liem; T.K. Dobler; M.Puylaert „ Przewodnik po osteopatii wisceralnej tom 2”. MedPharm, Warszawa 2020
