Zaburzenia pracy wątroby to poważny problem zdrowotny, który może prowadzić do wielu komplikacji, a ich wczesne rozpoznanie jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Wątroba, jako największy organ wewnętrzny, odgrywa fundamentalną rolę w metabolizmie, detoksykacji oraz produkcji substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestety, wiele schorzeń wątroby rozwija się bezobjawowo lub objawia się w sposób niecharakterystyczny, co utrudnia ich diagnozowanie. Zrozumienie objawów oraz mechanizmów zaburzeń funkcji wątroby jest niezbędne dla osteopatów, którzy mogą odegrać istotną rolę w identyfikacji problemów zdrowotnych u swoich pacjentów.
Wątroba w osteopatii
Wątroba jest narządem umiejscowionym pod przeponą oddechową, głównie po stronie prawej, przechodząc również częściowo na stronę lewą. W prawidłowych warunkach wątroba swoim szczytem kopuły prawego płata sięga segmentów th8-th9, natomiast podczas wdechu i wydechu, ze względu na ruchy przepony potrafi przemieszczać się około 2 segmenty w dół i w górę. Jeśli chodzi o umiejscowienie od przedniej strony klatki piersiowej, to prawy płat wątroby sięga około dolnej krawędzi V żebra, a lewy - linii środkowej VI żebra [1].
Zaburzenia pracy wątroby mogą prowadzić do wielu objawów chorób wątroby, które wpływają na ogólny stan zdrowia pacjenta. Wczesne rozpoznanie tych objawów, takich jak osłabienie, bóle brzucha czy żółtaczka, jest kluczowe dla skutecznego leczenia i rehabilitacji. Osteopaci, poprzez swoje techniki manualne, mogą wspierać funkcje wątroby, poprawiając jej mobilność oraz krążenie krwi, co może przyczynić się do lepszego funkcjonowania tego organu i złagodzenia objawów związanych z jego dysfunkcją.
Zaburzenia funkcji wątroby - na co zwrócić uwagę podczas badania?
W badaniu podmiotowym, w kontekście zaburzeń funkcji wątroby, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów.
- Zapytaj pacjentka o zabarwienia stolca - stolec przy patologiach wątroby najczęściej przybiera biały (odbarwiony) kolor, który to wynika z zaburzenia wydzielania bilirubiny przez wątrobę;
- zapytaj o kolor moczu - w przypadku zaburzeń funkcji wątroby mocz przybiera kolor bardzo ciemny;
- zapytaj o objawy ogólne → pacjenci najczęściej zgłaszają: męczliwość, złe samopoczucie, brak apetytu, biegunki;
- zapytaj o wycieczki w ostatnim czasie do krajów egzotycznych - co może wskazywać na chociażby wirusowe zapalenie wątroby typu A lub E, które przenoszone jest przez m.in. skażoną wodę oraz żywność;
- zapytaj pacjenta o stosowanie statyn - leki obniżające poziom cholesterolu mogą wpływać na zaburzenie czynności wątroby;
- zapytaj pacjenta o oligurię (skąpomocz) - badania z 2017 roku pokazują, że aż 82,5% badanych z przewlekłą chorobą wątroby, wykazuje również ostre uszkodzenie nerek [2];
- spytaj pacjenta, czy występują u niego dolegliwości w prawym górnym kwadrancie brzucha.
Dzięki odpowiedziom na te pytania można uzyskać cenne informacje, które pomogą w dalszej diagnostyce i ocenie stanu zdrowia pacjenta z potencjalnymi zaburzeniami pracy wątroby.
Objawy chorób wątroby a osteopatia
Następnie należy przyjrzeć się objawom, jakie występują u pacjenta. Na co zwrócić uwagę?
- Spójrz na paznokcie - stałe zbielenie paznokci, opisywane jako tkz. Paznokcie Terry’ego, może być jednym z objawów zwłóknienia wątroby, marskości wątroby, ale również przewklekłego stanu zapalnego jelit, czy niedoboru żelaza [1];
- spójrz na dłonie oraz stopy - u pacjentów z upośledzonym funkcjonowaniem wątroby może występować rumień dłoni oraz podeszew stóp;
- spójrz na skórę - u pacjentów z zaburzonym funkcjonowaniem wątroby mogą występować:
- kępki zółte tkz. Żółtaki - występują najczęściej w okolicach spojówki oka i jedne z badań pokazują, że w 80% poprzedza je żółtaczka;
- naczyniaki pajączkowate - stale powiększone i poszerzone naczynia włosowate, które występują na twarzy, szyi lub górnej części tułowia. Mogą być przyczyną podwyższonego poziomu estrogenu we krwi;
- łatwe powstawanie siniaków - choroby wątroby mogą powodować hipersplenizm oraz małopłytkowość w wyniku czego dochodzi do osłabienia czynników krzepnięcia krwi, czego objawem jest m.in. duża łatwość w powstawaniu siniaków, często bez wyraźnej przyczyny [4].
Należy pamiętać, że w przypadku zaburzenia czynności wątroby może dochodzić do uszkodzenia nerwów obwodowych, co spowodowane jest zaburzeniem usuwania amoniaku z organizmu, za co odpowiedzialna jest właśnie wątroba. Amoniak do wątroby dostaje się z jelit i jest pozostałością po rozpadzie białek, i w warunkach prawidłowych rozkładany jest do postaci mocznika, glutaminy oraz asparginy [1].
Reasumując, nasze gabinetowe przypuszczenia występowania zaburzeń funkcji wątroby muszą być poparte rzetelnym badaniem przedmiotowym oraz podmiotowym. Jeśli badanie sprawi, że terapeuta przypuszcza zaburzenie, należy wtenczas odesłać pacjenta do lekarza.
Jeśli zainteresowało Cię zagadnienie osteopatii w kontekście zaburzeń pracy wątroby, zapraszamy do oddziałów Akademii Osteopatii:
Bibliografia:
1. Goodman C, Heick J, Lazaro R., Diagnostyka różnicowa dla fizjoterapeutów, Wydawnictwo DB Publishing, 2019.
2. Amathieu R., Al-Khafaji A., Silenau F., Foldes E., De Sensi R., Hilmi I., Kellum J., Significance of oliguria in critically ill patients with chronic liver disease, Hepathology, 2017.
3. Freidlander D., Mize G., Xanthalesma, California State Journal of Medicine, 1911.
4. Hazin R., Abu-Rajab Timimi T., Abuzetun J., Zein N., Recognizing and treating cutaneous signs of liver disease, Cleveland Clinic Journal of Medicine, October 2009.
